Scheiden

Als je gaat scheiden zit je midden in een emotionele en verwarrende tijd. Je hebt ongetwijfeld al een heftige periode achter de rug, vol twijfels en tegenstrijdige gevoelens. En ook de komende tijd zal heftig worden. Jullie zullen de kinderen en de omgeving moeten vertellen dat jullie gaan scheiden. Ook zullen jullie praktisch veel moeten beslissen en regelen. Zeker als jullie al lang samen waren en/of kinderen hebben is de kans groot dat je dan al snel door de bomen het bos niet meer ziet. Waar begin je? What’s next? In dit artikel help ik je stap voor stap door je scheiding. Want scheiden hoef je niet alleen te doen.

Wat is scheiden?

Scheiden is officieel ‘het ontbinden van een huwelijk’. In Nederland moet je voor het ontbinden van een huwelijk altijd een echtscheidingsverzoek indienen bij de rechtbank. De rechtbank spreekt de scheiding uit op jullie gemeenschappelijk verzoek, of op verzoek van één van jullie. In dat laatste geval moet het huwelijk volgens de wet ‘duurzaam ontwricht’ zijn.

Goed, dat is officieel scheiden, volgens de Dikke van Dale en de wet. Maar tegenwoordig zijn er meer samenlevingsvormen die, als zij eindigen, ook voelen als ‘scheiden’. Het beëindigen van een geregistreerd partnerschap bijvoorbeeld, of het beëindigen van samenwoning. Zulke beëindigingen voelt trouwens niet alleen als scheiden, vaak moet je op grond van de wet ook dezelfde stappen doorlopen om uit elkaar te gaan. Vooral als jullie (minderjarige) kinderen hebben.

Zo kan een geregistreerd partnerschap, als jullie minderjarige kinderen hebben, alleen door de rechter worden ontbonden. En als jullie samenwoonden (met of zonder samenlevingscontract) en kinderen hebben zijn jullie verplicht om een ouderschapsplan op te (laten) stellen. Gaan jullie niet officieel scheiden maar ‘uit elkaar’? Dan is het dus ook nuttig om dit artikel te lezen.

Inhoud

• 1: Je partner vertellen dat je wilt scheiden.
• 2: Jullie kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden.
• 3: De omgeving vertellen dat jullie gaan scheiden.
• 4: De zakelijke aspecten van scheiden.
  • Kinderen
  • Ouderschapsplan
  • Inkomen
  • Kinderalimentatie
  • Partneralimentatie
  • Pensioen
  • Vermogen
• 5: Wie kan je helpen als je gaat scheiden?
  • Mediation
  • Samen 1 advocaat
  • Ieder een eigen advocaat
  • Online scheiden
• 6: Het echtscheidingsverzoek
• Vragen?

1: Je partner vertellen dat je wilt scheiden.

Allereerst zal je aan je partner moeten laten weten dat je (definitief) wilt scheiden. Dit noemen we de scheidingsmelding. Uit de praktijk blijkt dat de kans groter is dat een scheiding vlot verloopt als je de scheidingsmelding op de juiste manier brengt. In het artikel ‘Hoe vertel ik dat ik wil scheiden?’ lees je daar meer over.

2: Jullie kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden.

Het moment waar je waarschijnlijk net zoveel tegenop ziet als het gesprek met je partner is het gesprek waarin jullie de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Op dat moment kan je niet voorkomen dat je de kinderen pijn doet. Maar de manier waarop je dit gesprek voert kan wel heel veel verschil maken.

In het artikel ‘Hoe vertel je een kind dat je gaat scheiden?’ vertel ik hoe jullie dit gesprek samen zo optimaal mogelijk kunnen voorbereiden en voeren. Daarnaast lees je in het artikel meer over hoe kinderen een scheiding ervaren en welke tips kinderen van gescheiden ouders jullie willen meegeven.

3: De omgeving vertellen dat jullie gaan scheiden.

Nadat jullie de kinderen hebben verteld dat jullie gaan scheiden, zijn ook de mensen in jullie omgeving aan de beurt. Natuurlijk lichten jullie goede vrienden en familie in, voorzover zij nog niet op de hoogte waren. Vergeet ook de school van de kinderen en de ouders van goede vriendjes niet. En wat doe je met collega’s, mensen op sport- en hobbyclubs en ‘de buurt’? 

In het artikel ‘Hoe en wanneer vertel je je omgeving dat je gaat scheiden?’ lees je er meer over.

4: De zakelijke aspecten van scheiden.

Hierboven heb ik eerst de meest emotionele stappen van scheiden besproken. Als de kogel eenmaal door de kerk is en deze stappen achter de rug zijn, wordt het tijd om de praktische, juridische en financiële aspecten van jullie scheiding te gaan regelen.

Het kan trouwens best een tijdje duren tot jullie officieel gescheiden zijn: scheiden duurt in het beste geval een maand of drie à vier. In het geval van een (v)echtscheiding kan scheiden zomaar een aantal jaar in beslag nemen. Lukt het jullie niet om in de tussenliggende periode tijdelijke afspraken te maken over bijvoorbeeld de woning, kinderen en alimentatie? Dan kan een voorlopige voorziening misschien uitkomst bieden.

Zakelijk gezien is iedere scheiding te verdelen in drie hoofdonderwerpen: de kinderen, het inkomen en het vermogen. De afspraken die jullie hierover moeten maken heb ik opgenomen in dit stappenplan. In het hiernavolgende licht ik deze onderwerpen toe.

Kinderen

Hebben jullie minderjarige kinderen? En hebben jullie gezamenlijk het gezag? Dan zijn jullie op grond van de wet (de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding) verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Dit geldt voor alle ouders die uit elkaar gaan, dus zowel voor gehuwde ouders en ouders met een geregistreerd partnerschap, als voor samenwonende ouders met gezamenlijk gezag. 

In geval van een echtscheiding of ontbinding van een geregistreerd partnerschap moeten jullie het ouderschapsplan bij het echtscheidingsverzoek of het verzoek tot ontbinding van het geregistreerd partnerschap voegen. De rechter toetst dit ouderschapsplan dan aan de wet- en regelgeving en aan de redelijkheid en billijkheid.

Ouderschapsplan

In het ouderschapsplan leggen jullie vast hoe jullie na de scheiding de uitoefening van het ouderschap gaan regelen. Daarbij moeten minimaal de volgende onderwerpen aan bod komen:

• Waar de kinderen hun hoofdverblijf hebben (waar zij staan ingeschreven).
• Hoe jullie de zorg- en opvoedingstaken gaan verdelen.
• Op welke manier de omgang met de kinderen  wordt geregeld.
• Hoe jullie elkaar gaan informeren en raadplegen over belangrijke onderwerpen die betrekking hebben op de kinderen.
• De wijze waarop de kosten van de kinderen worden verdeeld (inclusief eventuele kinderalimentatie).
• Hoe jullie de wensen van de kinderen met elkaar gaan bespreken.

Afhankelijk van hoe goed jullie nog met elkaar kunnen communiceren en afspraken kunnen maken, kunnen jullie kiezen voor een ouderschapsplan op hoofdlijnen of een gedetailleerd ouderschapsplan. In de artikelen over het ouderschapsplan (mét gratis voorbeeld) en co-ouderschap vertel ik je er meer over.

Inkomen

Als jullie inkomens (ver) uit elkaar liggen moeten jullie bij een scheiding afspraken maken over kinderalimentatie en partneralimentatie. Ook kunnen jullie afspraken maken over het pensioen. Deze afspraken leggen jullie vast in het echtscheidingsconvenant.

Kinderalimentatie

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen moeten jullie in het ouderschapsplan een financiële zorgregeling voor de kinderen afspreken. Als ouder ben je volgens de wet namelijk verplicht te voorzien in de kosten van de verzorging en opvoeding van je kinderen. Niet alleen als je bent getrouwd, maar ook als je bent gescheiden. 

Na de scheiding moeten jullie daarom naar draagkracht bijdragen aan de financiële verzorging van jullie kind(eren), tot zij 21 jaar oud zijn. En aangezien in de meeste huwelijken de draagkracht van de partners verschilt, moet bij een scheiding vrijwel altijd één van de ouders kinderalimentatie aan de andere ouder betalen. Vanaf de 18e verjaardag mag deze bijdrage ook aan het kind zelf worden betaald.

In dit artikel lees je alles over kinderalimentatie.

Partneralimentatie

Als jij of je ex-partner to be niet (voldoende) in het eigen inkomen kan voorzien, kunnen jullie partneralimentatie overeenkomen. Komen jullie daar samen niet uit? Dan kan de rechter ook partneralimentatie vaststellen. Bij partneralimentatie staan de begrippen behoefte en draagkracht centraal. De behoefte is het bedrag dat de ex-partners nodig hebben om na de scheiding door te leven op het niveau van welstand dat zij voor de scheiding gewend waren.

In het artikel ‘Alles over partneralimentatie’ vind je alle informatie die je nodig hebt over partneralimentatie.

Pensioen

De meeste mensen denken er niet direct aan, maar ook het inkomen dat in tijd meestal wat verder ligt - het pensioen - kan bij een scheiding verdeeld worden.

In het artikel ‘Pensioen na scheiding: zo zit het’ lees je er meer over.

Vermogen

Hoe jullie vermogen tijdens een scheiding moet worden verdeeld is afhankelijk van hoe jullie zijn getrouwd:

• In algehele gemeenschap van goederen. Als jullie vóór 1 januari 2018 zijn getrouwd en voor of tijdens het huwelijk geen huwelijkse voorwaarden hebben laten opstellen zijn jullie in algehele gemeenschap van goederen getrouwd. Dan moeten jullie op grond van de wet al het vermogen en alle schulden ‘bij helfte’ delen.
• In beperkte gemeenschap van goederen. Als jullie vanaf 1 januari 2018 zijn getrouwd en voor of tijdens het huwelijk geen huwelijkse voorwaarden hebben laten opstellen zijn jullie in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd. Dit houdt in dat alle bezittingen en schulden die jullie vóór het huwelijk ieder apart hadden niet in de gemeenschap vallen en dus bij een scheiding niet verdeeld hoeven worden. In het artikel ‘Trouwen na 2018? Vergeet je administratie niet!’ vertel ik je er alles over.
• Onder huwelijkse voorwaarden. Bij huwelijkse voorwaarden kiezen jullie zelf welke bezittingen en schulden van wie zijn, en op welke manier zij bij een eventuele scheiding verdeeld moeten worden. Er zijn veel verschillende huwelijkse voorwaarden. Vaak laten partners huwelijkse voorwaarden opstellen als één van beide ondernemer is.

5: Wie kan je helpen als je gaat scheiden?

Vaak vraag ik mensen die bij mij komen om te scheiden eerst of zij al relatietherapie hebben geprobeerd, zeker als er (kleine) kinderen in het spel zijn. Als het antwoord nee is probeer ik ze altijd te overtuigen om alsnog in relatietherapie te gaan. Het gebeurt regelmatige dat het huwelijk dan alsnog kan worden gered. En elk gered huwelijk is er weer één.

Is er geen redden meer aan? Dan zijn er verschillende manieren om te scheiden, en verschillende professionals die je daarbij kunnen helpen. Zo kan je scheiden:

Mediation

Met een mediator. Mediation is voor vrijwel iedere scheiding geschikt, zolang jullie er maar allebei voor openstaan. Omdat er tijdens mediation eerst aandacht wordt gegeven aan de emotionele kanten van een scheiding en jullie onderlinge communicatie, wensen en verwachtingen wordt er een solide basis gelegd voor de afspraken over de scheiding en de periode daarna.

Als jullie gaan scheiden met een mediator maken jullie zelf, onder leiding van de mediator, de afspraken voor het convenant en ouderschapsplan.

In het artikel ‘Waarom is mediation bij scheiden een goed idee?’ lees je meer over de voordelen van mediation.

Let wel op: mediator is (nog) geen beschermd beroep. Kies dus een mediator die is aangesloten bij de Vereniging van Familierechtadvocaten en Scheidingsmediators (vFAS) en is toegelaten tot het kwaliteitsregister van het de Mediators federatie Nederland (MfN).

Samen 1 advocaat

Met één advocaat. Als jullie gezamenlijk één advocaat in de arm nemen om jullie scheiding te regelen besparen jullie op advocaatkosten. Een advocaat gaat, anders dan een mediator, niet uitgebreid in op emoties en communicatie maar handelt de scheiding voornamelijk zakelijk af. Hij of zij richt zich alleen op de juridische en financiële gevolgen van jullie scheiding. De afspraken die jullie onder zijn of haar leiding maken worden opgenomen in het convenant en ouderschapsplan en samen met het echtscheidingsverzoek naar de rechtbank verzonden. Ik wil je wel aanraden om een advocaat in de arm te nemen die gespecialiseerd is in echtscheidingen. Meestal zijn deze advocaten aangesloten bij de Vereniging van Familierechtadvocaten en Scheidingsmediators (vFAS).

Ieder een eigen advocaat

Met ieder een eigen advocaat. Is er tussen jullie echt geen overleg meer mogelijk? Dan kunnen jullie het beste ieder een eigen advocaat in de arm nemen. Een eigen advocaat zal voornamelijk jouw eigen belangen behartigen. Dit is waarschijnlijk de meest kostbare en dure procedure.

Online scheiden

En dan kan je natuurlijk tegenwoordig ook prima online je echtscheiding regelen. Vaak is dit de meest goedkope manier, echter ligt de focus bij online scheiden op het zakelijke vlak. De emoties die vaak komen kijken bij een scheiding moet je dus vooral zelf (of samen) de baas blijven. Onderling goed overleg en vertrouwen is bij deze vorm van scheiden van groot belang. Onder het mom van 'waarom betalen voor zaken die je prima zelf kunt regelen' bied ik via deze website ook de mogelijkheid om online de echtscheiding te regelen. Hier lees je alles over Online Scheiden by SARAHKÖLLER.

6: Het echtscheidingsverzoek

Bij mediation

Als jullie, met de hulp van een mediator, een gezamenlijke advocaat, of via online scheiden, samen afspraken hebben kunnen maken over de gevolgen van de scheiding, moet er nog wel een gezamenlijk echtscheidingsverzoek bij de rechtbank worden ingediend. Dit moet een advocaat voor jullie doen. De rechtbank controleert of de afspraken in het convenant en ouderschapsplan voldoen aan wet- en regelgeving én redelijk en billijk zijn. Is dat het geval? Dan geeft de rechtbank de echtscheidingsbeschikking af.

https://youtu.be/XtKLSLbXc_s?list=PLSTN_Ew4is1wdH26hYX81tpf4uoIP5IZz

Op tegenspraak

Is een van jullie beiden het niet eens met de scheiding? Of lukt het niet om samen afspraken te maken? Dan dient de advocaat van degene die wil scheiden zelfstandig een verzoek tot echtscheiding in bij de rechtbank. De rechtbank zal jullie dan altijd eerst alsnog naar een mediator verwijzen om te kijken of jullie er samen uit kunnen komen. Lukt dat niet? Dan neemt de rechter de beslissingen over de onderwerpen in dit artikel, en legt ze vast in de echtscheidingsbeschikking.

https://youtu.be/5p-PhGEcWAY?list=PLSTN_Ew4is1wdH26hYX81tpf4uoIP5IZz

Zodra de echtscheidingsbeschikking (of de beëindiging van het geregistreerd partnerschap) is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand zijn jullie officieel gescheiden.

Wil meer de details lezen? Ik schreef eerder deze longread:

Echtscheiding regelen. De meest complete uitleg 

Vragen?

Ik kan mij voorstellen dat het je toch nog duizelt als je dit artikel hebt gelezen. Maar geloof me, als je het stap voor stap aanpakt zal je zien dat scheiden helemaal niet zo ingewikkeld is. Heb je vragen over een van de onderwerpen in dit artikel? Of over je scheiding? Neem dan gerust contact met mij op, ik vertel je er graag meer over. Veel sterkte de komende tijd!