Begin november: tijd voor de Minister van Justitie om de alimentatie te indexeren. Maar wat is dat eigenlijk: indexering alimentatie? En op wie is het van toepassing? Wanneer gaat het in? Hoe hoog is het percentage? En mag je ervan afwijken? Allemaal vragen waar je in dit blog het antwoord op vindt!
Alimentatieperiode
Alimentatie wordt meestal voor een langere periode vastgelegd. Dit geldt zowel voor partneralimentatie als voor kinderalimentatie:
- Als jullie huwelijk korter dan vijf jaar heeft geduurd en er tijdens het huwelijk geen kinderen zijn geboren, dan is de periode voor partneralimentatie maximaal gelijk aan de duur van jullie huwelijk. Maximaal 5 jaar dus.
- Als er tijdens jullie huwelijk wél kinderen zijn geboren, of als het huwelijk langer dan vijf jaar heeft geduurd, is de periode voor partneralimentatie in principe twaalf jaar.
- Kinderalimentatie betaal je in principe tot jullie kind 21 jaar is.
Indexering alimentatie
Omdat de kosten voor het levensonderhoud elk jaar stijgen (dit noemen we inflatie), worden de lonen in het bedrijfsleven en binnen de overheid elk jaar, of elke paar jaar, verhoogd. Zo blijft de koopkracht van werknemers op peil. Om de koopkracht van alimentatiegerechtigden ook op peil te houden, worden de bedragen voor de kinder- en partneralimentatie ook elk jaar aangepast. Dit noemen we de alimentatie indexering. Deze indexering is in de wet geregeld, in artikel 402a van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek.
De Minister van Justitie stelt ieder jaar in november het indexeringspercentage vast. De verhoging van het alimentatiebedrag gaat dan in op 1 januari van het daaropvolgende jaar.
Voor wie geldt het indexeringspercentage?
Het indexeringspercentage geldt in principe voor iedereen. Het maakt hierbij geen verschil of jullie zelf alimentatieafspraken hebben gemaakt in het scheidingsconvenant of het ouderschapsplan, of dat de rechtbank de alimentatie heeft vastgesteld.
Jullie hoeven over de indexering geen nieuwe afspraken te maken. Het is de bedoeling dat de alimentatieplichtige het maandelijkse bedrag per 1 januari van elk jaar automatisch verhoogt met het indexeringspercentage. Het kan natuurlijk geen kwaad hier elk jaar even contact met elkaar over te hebben, zodat jullie zeker weten dat jullie allebei van het nieuwe bedrag op de hoogte zijn. Dit voorkomt misverstanden, irritatie en gedoe achteraf.
Kan je van de wettelijke indexering afwijken?
Heb je als alimentatieplichtige (al een aantal jaar) geen loonsverhoging gekregen? Dan geldt de wettelijke indexering tóch. Als dat tot onredelijke uitkomsten leidt, kunnen jij en je ex-partner daarover wel afspraken maken.
Het is namelijk mogelijk dat jullie van de wettelijke indexering afwijken. Dat kan de rechter bepalen (in een beschikking), maar jullie mogen dit ook in onderling overleg regelen. In dat laatste geval moet je het wel schriftelijk (in het scheidingsconvenant, het ouderschapsplan of in een aparte overeenkomst) vastleggen. In deze overeenkomst kunnen jullie ook afspraken maken over de manier waarop en wanneer jullie dan het alimentatiebedrag aanpassen. Het is overigens goed om je hierbij juridisch te laten adviseren.
Leg je het niet schriftelijk vast? Dan geldt de wettelijke indexering.
Indexering afgelopen jaren
Het alimentatie indexeringspercentage is afhankelijk van gemiddelde jaarlijkse loonstijging. Het wordt daarmee een afgeleid van het loonindexcijfer, dat jaarlijks op basis van de landelijke loonontwikkelingen wordt vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In de afgelopen 15 jaar waren dit de indexeringspercentages:
- 2003: 3,9%
- 2004: 2,5%
- 2005: 1,1%
- 2006: 0,9%
- 2007: 1,8%
- 2008: 2,2%
- 2009: 3,9%
- 2010: 2,3%
- 2011: 0,9%
- 2012: 1,3%
- 2013: 1,7%
- 2014: 0,9%
- 2015: 0,8%
- 2016: 1,3%
- 2017: 2,1%
- 2018: 1,5%
- 2019: 2,0%
- 2020: 2,5%
Deze percentages zijn cumulatief. Wat dat wil zeggen laat ik je graag zien met een rekenvoorbeeld:
Als de alimentatie in 2015 is vastgesteld op € 250,- per maand, werd dat bedrag in 2016 verhoogd met 1,3%. Het bedrag werd daardoor € 253,25. In 2017 werd dit bedrag verhoogd met 2,1% en werd daardoor € 258,57 enzovoorts.
Indexering alimentatie 2020
De Minister van Veiligheid en Justitie heeft op 18 oktober 2019 het indexeringspercentage voor de alimentatie voor 2020 vastgesteld op 2,5%. Dit percentage is op 29 oktober 2019 in de Staatscourant bekend gemaakt.
Indexering alimentatie 2021
Zodra het indexeringspercentage voor 2021 bekend is zal ik deze hier vermelden. Ook zal dan de rekentool worden aangevuld met het nieuwe percentage.
Zelf de indexering van de alimentatie berekenen?
Wil je zelf berekenen hoe hoog het alimentatiebedrag dat jij ontvangt of betaalt zou moeten zijn, als je de indexering zou toepassen? Dat kan je nu zelf in twee eenvoudige stappen berekenen. De gratis rekentool gaat terug tot het jaar 2002. Ook als jullie het eerder waren vergeten kan je het juiste bedrag met deze tool dus nog eenvoudig uitrekenen.
Indexering vergeten?
Ontvang of betaal je al enkele jaren alimentatie, maar is de indexering nieuw voor je? Of zijn jullie vergeten te indexeren? Dan kunnen jullie samen beslissen om de achterstallige bedragen alsnog uit te betalen. Doen jullie dat niet of komen jullie er samen niet uit? Dan kan de alimentatiegerechtigde de indexering alsnog vorderen, tot maximaal vijf jaar terug.
Als de alimentatieplichtige weigert de indexering te betalen, kan het LBIO de alimentatiegerechtigde helpen. Het LBIO is een overheidsinstantie en kan een achterstand tot zes maanden terug innen. Voor het restant moet een deurwaarder worden ingeschakeld.
Wetsvoorstel partneralimentatie
Er is een wetsvoorstel ingediend waarmee de partneralimentatieregeling in de toekomst mogelijk wordt aangepast. Ik schreef hierover in mijn column Wetsvoorstel wijziging partneralimentatie. De wettelijke indexering voor partneralimentatie wordt hierin geschrapt.
Spanningen
Zo’n onbedoelde alimentatieachterstand leidt bij beide partijen tot spanningen. Ook het jaarlijkse aanzeggen dat de indexering moet worden doorberekend leidt soms helaas tot irritatie en stress bij partijen. Wat dat aangaat lijkt het mij een goede zaak wanneer de indexering voor wat betreft de partneralimentatie wordt geschrapt. Voor de kinderen weegt het belang van de koopkrachtbescherming denk ik zwaarder. Wat denkt u?
