Ik wil scheiden, hoe vertel ik dat aan mijn partner?

Hoe vertel je het de ander?

In mijn vorige column besprak ik hoe je de kinderen vertelt dat je gaat scheiden. Heel belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt want er is een grote kans dat de kinderen dit gesprek tientallen jaren later nog exact kunnen herinneren. In ieder geval zo is dat voor mij geweest. Minstens zo belangrijk als het vertellen aan de kinderen is de manier waarop je aan je partner vertelt ‘ik wil scheiden‘.

Inhoudsopgave

Rouwproces
Ik wil scheiden
Zorgvuldige scheidingsmelding
Scheidingsmelding later herhalen
Verschil in tempo
Rouwcurve Kübler-Ross
Wel doen en niet doen bij de scheidingmelding

Rouwproces

De scheidingsbeslissing is niet van de een op de andere dag genomen. Tussen de eerste serieuze gedachte ‘wil ik hier wel mee doorgaan?’ en het daadwerkelijk doorhakken van de knoop, kunnen jaren voorbij zijn gegaan. In deze periode wordt een rouwproces (vaak) in stilte doorlopen.

Ik wil scheiden

Het is een misverstand dat het scheiden makkelijker is voor diegene die voor de scheiding kiest. Er wordt soms gesproken over een scheidingswens, ik wil scheiden. Maar wenst iemand ooit een scheiding? Het is eerder een keuze tussen twee kwaden: blijven in een situatie waarin je ongelukkig bent, of scheiden en afscheid nemen van je gezin zoals je dat kende en de ander(en) verdriet doen.

Zorgvuldige scheidingsmelding

Op het moment van de scheidingsmelding begint het rouwproces bij de ander. Het is erg belangrijk dat de scheidingsmelding op een zorgvuldige manier wordt gedaan. Voor diegene die niet kiest voor de scheiding is de scheidingsmelding een heel ingrijpend moment. Wanneer de boodschap ‘ik wil scheiden’ voor het eerst wordt gegeven dringt deze waarschijnlijk niet in volle omvang of ernst door. Niets is meer menselijk dan je kop in het zand steken en mooi weer spelen. “Als een donderslag bij heldere hemel”. Zo heb ik niet zelden mensen hun gevoel bij de scheidingsmelding horen omschrijven. Diep vanbinnen is er vaak wel een sluimerend besef dat het niet goed is. Maar mensen zijn er goed in zaken te verstoppen die ze niet willen zien.

Scheidingsmelding later herhalen

In een ideale situatie zal op een later moment de scheidingsmelding opnieuw gedaan worden om de boodschap: “het is echt voorbij, ik wil scheiden” door te laten dringen. Als duidelijk is dat er niets meer gedaan kan worden om de beslissing terug te draaien kan de acceptatie pas beginnen.

Verschil in tempo

De psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft wetenschappelijk onderzocht hoe een rouwproces verloopt. Dit proces loopt meestal niet synchroon. Degene die de scheidingsbeslissing neemt heeft vaak al een groot deel van de rouw doorlopen. Voor de ander begint het met de melding ‘ik wil scheiden’. Dit is iets om rekening mee te houden want het verschil in verwerking brengt een verschil in tempo mee. Diegene die het voortouw nam wil snel, sneller, snelst. De ander loopt 10 passen achter en wil soms juist helemaal niets. In onderstaand filmpje leg ik het principe van de rouwcurve uit. Het eerste neergaande deel is het deel waarin bewegen moeilijk is. Pas in het tweede deel komt er zicht op de toekomst en komen mensen gericht in beweging.

Rouwcurve Kübler-Ross

Eerst de ontkenning: “nee het kan toch niet zo zijn dat je alles wat wij al die jaren hebben opgebouwd nu zomaar weggooit…” en “het is een fase, hij / zij draait wel bij” of “hij / zij komt wel terug”.
Als de bittere werkelijkheid doordringt komt de boosheid. Met de boosheid de verwijten. Iemand moet de schuld krijgen.
Dan het onderhandelen: “als ik nou zus of zo doe dan kan je toch terugkomen?” of “denk aan de kinderen dat kan je ze toch niet aandoen” en “ja maar…”.
Als de scheiding echt onvermijdelijk is, komt de depressie soms gepaard gaande met een moedeloze apathie “je doet maar, het kan mij niet meer schelen…” “de wereld draait ook door zonder mij, ik doe even niet meer mee”.

De onzekerheid over het zakelijke en het juridische proces versterkt deze gevoelens vaak. Als je niet weet wat er gaat gebeuren, hoe weet je dan wat je moet doen. Deze onzekerheid kan tot een soort verlamming leiden die ernstige vormen kan aannemen.

Na dit dieptepunt volgt een zekere berusting. “Het is niet anders, als hij / zij wil scheiden dan zit er niets anders op”. De realiteit wordt helder, alleen kan je niet getrouwd blijven.
De vraag “wat nu” dringt zich op en langzaam komt er zicht op de toekomst. De eerste fasen zijn gericht op het verleden, op het proberen terug te krijgen van het verleden, op het vasthouden hiervan. Na de berusting wordt het blikveld steeds meer gericht op de toekomst.