Stel je voor: je hebt net gehoord dat je beste vrienden plotseling niet meer met elkaar omgaan. De twee mensen die je het meest vertrouwt in de wereld, besluiten hun eigen weg te gaan. Dit is wat veel kinderen voelen als ze te horen krijgen dat jullie als ouders gaan scheiden. Als ouder of verzorger kan het omgaan met deze emoties een uitdaging zijn. Je vraagt je misschien af: "Wat gaat er echt om in het hoofd van mijn kind?" of "Hoe kan ik ze helpen?"
In dit blog duiken we in de emoties die kinderen kunnen ervaren tijdens een scheiding. We verkennen de meest voorkomende emoties - van verdriet en verwarring tot boosheid en hoop. Door je kind beter te begrijpen kun je jouw kind ook beter helpen.
Verdriet
Je kind is verdrietig omdat jullie uit elkaar gaan. Een bekend uitgangspunt is: je bent 50% je vader en 50% je moeder. Natuurlijk breekt het hart van je kind als jullie gaan scheiden. Het vertrouwde gezinsleven valt weg.
Daar komt bij dat een kind van nature loyaal is aan z’n ouders. Verdriet uit zich niet altijd alleen in huilbuien maar ook in lusteloosheid, irratie, geen zin hebben in eten of hangerig gedrag. Het helpt soms om een laagje dieper te kijken om te zien wat er speelt bij jouw kind.
Angst
Het kan zijn dat je kind worstelt met angst. De toekomst is onbekend, je kind vraagt zich hoe het gaat straks? Wat als papa of mama ergens anders woont, hoe moet dat dan? Wat als je bij mama bent en de andere ouder mist? Hoe moet het met verjaardagen en feestdagen?
Deze angst kan nachtmerries veroorzaken, een gebrek aan zelfvertrouwen of zelfs fysieke symptomen zoals buikpijn.
Verwarring
"Waarom gebeurt dit? Heb ik iets fout gedaan?" Dit zijn de gedachten die in het hoofd van je kind kunnen rondspoken. Als kind snappen ze uiteraard niet wat de volwassen overwegingen zijn van volwassenen. Dat kan een kind erg onzeker maken. Het helpt wanneer je met je kind praat over wat er gebeurt, zonder het ingewikkeld te maken.
Schuld
Kinderen kunnen gaan geloven dat ze op de een of andere manier verantwoordelijk zijn voor de scheiding. Ze kunnen terugdenken aan momenten dat ze ondeugend waren of ruzie maakten en zich afvragen of dat de trigger was. Dit onterechte schuldgevoel is erg ingewikkeld. Het is niet alleen iets wat nu in de weg kan zitten, maar ook als ze volwassen zijn.
Boosheid
Jouw kind kan zich verraden voelen doordat jullie ervoor kiezen om te scheiden. Het raakt aan het gevoel van onrecht. Dit kan zich uiten in schreeuwen, schelden, driftbuien of agressief gedrag. Maar er is ook een andere kant. De boosheid kan zich ook internaliseren, wat inhoudt dat jouw kind dit opslaat in zichzelf. Vaak wordt het dan juist heel stil en maakt de beweging naar binnen.
Houd er ook rekening mee dat boosheid een beschermingsmechanisme kan zijn. Het is soms makkelijker om boos te zijn dan kwetsbaar te zijn en je verdriet te laten zien.
Opluchting
Soms kan de thuissituatie zo veel spanning opleveren dat een scheiding meer rust geeft. Dit betekent dat je kind ook een bepaalde opluchting kan ervaren. Als jouw kind altijd op de tenen heeft moeten lopen omdat er sprake was van ruzie en conflicten, dan geeft een scheiding ook rust. Natuurlijk is er dan ook verdriet, maar jouw kind heeft ook eindelijke ruimte om adem te halen.
Loyaliteitsconflict
Stel je voor dat je op een kruispunt staat als kind. Je vader staat aan de ene kant, je moeder aan de andere kant. En jij staat ertussen in. Een onmogelijke positie. Dit is hoe een loyaliteitsconflict voelt voor een kind. Je houdt van beide ouders en je wilt ze beide geen pijn doen. Je wilt niet dat er negatief over een van beide gesproken wordt en soms ben je boos op ze.
Je ziet dat je kind alle kanten op getrokken wordt, ofwel in een loyaliteitsconflict komt. Het helpt enorm wanneer je als ouders afspraken maakt over hoe je hiermee omgaat. Praat niet negatief over elkaar, dit versterkt namelijk het loyaliteitsconflict.
Isolatie en eenzaamheid
Een kind kan zich erg geïsoleerd voelen tijdens een scheiding. Je moet je als eerste voorstellen dat je als ouder emotioneel onbereikbaar kunt zijn. Je hebt immers je handen zelf vol aan de verwerking, de rouw en de regelzaken die komen kijken bij de scheiding. Er is dan minder ruimte voor de emoties van jouw kind. Je kind zkan zich dus behoorlijk alleen voelen. Als je niet oppast kan jouw dochter of zoon zijn of haar gevoelens met niemand delen. Ook kan je kind het gevoel hebben dat het niet in de weg moet lopen waardoor het zich terugtrekt en niets meer deelt.
Hoe help je jouw kind met zijn of haar emoties?
Wanneer je ziet dat jouw kind verdrietig of boos is vanwege de scheiding, breekt je hart. Het is belangrijk om er voor hem of haar te zijn. Hier zijn enkele dingen die je kunt doen om je kind te helpen:
Luisteren:
Als jouw kind wil praten, luister dan zonder oordeel. Stel open vragen en praat niet negatief over de andere ouder.
Eerlijk zijn:
Vertel je kind de waarheid over de scheiding, op een manier die hij of zij kan begrijpen.
Tijd samen doorbrengen:
Doe dingen samen. Zoals een spelletje spelen, naar het park gaan of samen koken.
Steun zoeken:
Als je merkt dat jouw kind het moeilijk heeft, overweeg dan eens om extern hulp te zoeken. Bijvoorbeeld bij een leraar, een familielid of zelfs een therapeut.
Gevoelens erkennen:
Als jouw kind boos of verdrietig is, laat je kind dan weten dat het oké is om die gevoelens te hebben. Iedereen voelt zich wel eens zo, en het is goed om erover te praten.
Conclusie
Als ouder is een scheiding uitdagend en beladen met emoties. Dit is zeker het geval als je kinderen hebt die je zo goed mogelijk wilt begrijpen.
Het begrijpen van de gevoelens en reacties van je kind kan het proces voor jullie allebei een beetje lichter maken.
Elk kind is anders en reageert op zijn eigen manier, maar wat ze allemaal gemeen hebben, is de behoefte aan liefde, steun en begrip van hun ouders.
Door je bewust te zijn van de mogelijke emoties, kun je er voor je kind zijn en er samen doorheen gaan.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank op mijn website vind je tientallen handige blogs en artikelen.
