Kinderen die minderjarig zijn staan onder gezag. Degene die het gezag uitoefent neemt belangrijke beslissingen in het leven van het kind. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan de keuze voor een school of woonplaats, maar ook medische behandelingen vallen hieronder.
Als het gezag wordt uitgeoefend door een ouder, dan wordt dit ouderlijk gezag genoemd. Wordt het gezag door iemand anders uitgevoerd dan de ouders, dan wordt het voogdij genoemd.
Wat is ouderlijk gezag?
Ouderlijk gezag houdt in dat de juridische ouder(s) verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van het kind.
In de wet staat dat ouders met gezag:
- een kind moeten verzorgen en opvoeden;
- de kosten moeten dragen voor het kind;
- het levensonderhoud en de studiekosten van een jongere tot 21 jaar moeten betalen;
- de spullen en het geld van het kind beheren;
- de wettelijke vertegenwoordiger zijn van het kind, bijvoorbeeld door het zetten van een handtekening voor het kind of dat ze de verantwoordelijkheid nemen voor het gedrag van het kind.
Wat is gezamenlijk gezag door erkenning?
De juridische moeder van het kind is de vrouw die het kind baart. Is de vrouw getrouwd of heeft ze een geregistreerd partner, dan is dit de juridische vader van het kind. Samen oefenen ze gezamenlijk gezag uit over het kind. Ze hoeven hier niets voor te doen, dit gaat geheel automatisch. Ben je niet getrouwd of heb je geen geregistreerd partnerschap? Dan ligt het helemaal anders.
De vrouw die het kind baart is wederom de juridische moeder. In dit geval oefent ze eenhoofdig gezag uit over haar kind. Om als vader juridisch ouder te worden dient de moeder de vader te erkennen. Vervolgens kan ze een formulier indienen bij de rechtbank om gezamenlijk gezag aan te vragen. Weigert de moeder toestemming te geven voor erkenning en gezamenlijk gezag, dan kan de partner een gerechtelijke procedure opstarten om gezag te krijgen en juridisch ouder te worden.
Waarom is gezamenlijk gedrag bij erkenning belangrijk?
Gezamenlijk gezag kan van groot belang zijn voor een gelijkwaardig ouderschap. In dit geval zijn er twee ouders nodig om beslissingen te nemen voor en namens het kind. Ook tijdens een scheiding is het belangrijk om die gelijkwaardigheid te beschermen.
Als er sprake is van eenoudergezag, dan zijn de verplichtingen van deze ouder minder zwaar ten opzichte van de ouder die het gezag niet heeft. Als de ouder zonder gezag net zo betrokken is bij de opvoeding als de ouder met het gezag, dan wordt dit als zeer onrechtvaardig ervaren. Gezamenlijk gezag is om meerdere redenen van belang. Zo is gezamenlijk gezag bijvoorbeeld van belang bij:
- Het doorgeven van een verhuizing of aanvragen van een reisdocument;
- Het reizen met een minderjarige naar het buitenland;
- Het inschrijven van je kind op school of een kinderdagverblijf;
- Het nemen van een medische beslissing of het inzien van het medisch dossier van je kind.
Gezamenlijk gedrag is ook belangrijk bij de juiste berekening van toeslagen of wanneer één van de ouders die het gezag heeft overlijdt.
Wet gezamenlijk ouderlijk gezag door erkenning
Op 15 maart 2022 is er een wetsvoorstel goedgekeurd waarin is opgenomen dat na erkenning automatisch gezag ontstaat. Dit houdt in dat moeder en erkenner vanaf de geboorte gezamenlijk gezag uitoefenen als het kind vóór de geboorte erkend is door de erkenner. Als de erkenning na de geboorte plaatsvindt, dan ontstaat het gezamenlijk gezag pas op het moment van erkenning.
Sinds 1 januari 2023 geldt echter dat ongehuwde en niet-geregistreerde partners automatisch het ouderlijk gezag krijgen samen met de moeder als zij hun kind erkennen. In dit geval hoeft het gezag dus niet meer aangevraagd te worden bij de rechtbank. Wordt een kind voor 1 januari 2023 erkend? Dan moeten de ouders het gezamenlijk gezag wel regelen. Ook als het kind na 1 januari 2023 wordt geboren.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank op mijn website vind je tientallen handige blogs en artikelen.
