De escalatieladder

De escalatieladder is beschreven door Professor Friedrich Glasl, de auteur van onder andere Help! Conflicten; heb ik een conflict of heeft het conflict mij? Escalatie ligt bij emotionele conflicten altijd op de loer, dus ook bij echtscheidingen. Hoe kan een min of meer gewoon conflict escaleren? Glasl beschrijft goed en gedetailleerd hoe een meningsverschil onder bepaalde omstandigheden in een totale oorlog kan uitmonden.

De escalatieladder kent negen treden. Elke trede van de ladder 'hoger' is weer een stap verder van een oplossing waarin beide partijen zich nog kunnen vinden. Hieronder zijn de treden samengevat in drie stappen.

De drie fases van de escalatieladder

De eerste treden: wanneer mensen verschillende belangen hebben en samen iets moeten delen, kan er een meningsverschil ontstaan. Dit is de eerste trede van de escalatieladder. Een win-winsituatie, of in ieder geval een oplossing die voor beide partijen acceptabel is, wordt door beide nog voor mogelijk gehouden. Echter, door emotie en onbegrip kan het meningsverschil verergeren. Ieder gaat zijn of haar belangen feller verdedigen.

Op de volgende treden is er ruzie en verharden de standpunten. Partijen graven zich als het ware in. In plaats van 'op de bal', wordt nu ook 'op de man' gespeeld. Het conflict wordt persoonlijk en gaat steeds minder om de inhoud van de zaak. Dit leidt tot oplopende emoties en boosheid. Het vertrouwen in de ander neemt steeds verder af en de dialoog stopt. Win-win is geen optie meer. Als de één wint, moet de ander verliezen (win-verlies): het is nu 'ieder voor zich'. Door het groeiende wantrouwen ontstaat vijandigheid.

De laatste trede: als de vijandigheid de overhand krijgt, wordt de laatste trede van de escalatieladder bereikt. Hier wint niemand meer. Het conflict is dan alleen nog gericht op de vernietiging van de ander. Partijen willen elkaar enkel nog kapotmaken (verlies-verlies). Er is een totale oorlog ontstaan.