Je achternaam. Je krijgt hem bij de geboorte mee van je ouders. Hij hoort bij je, je gebruikt hem elke dag. Je denkt er niet eens over na. Maar dan ga je trouwen, of krijg je kinderen. En moet je er ineens wél over nadenken. Want welke achternaam ga je gebruiken, die van jezelf of je partner? Of misschien wel allebei? En welke achternaam geef je jullie kind(eren)? In dit artikel leg ik je graag uit wat de mogelijkheden en regels zijn en hoe achternaam veranderen werkt.
Achternaam kiezen bij trouwen
Als je vroeger ging trouwen hoefde je nergens over na te denken. De vrouw kreeg namelijk na de bruiloft automatisch de achternaam van de man. Gelukkig leven we nu in een andere tijd en is de keuze reuze! Ga je trouwen, of een geregistreerd partnerschap aan? Dan mogen jullie elkaars naam gebruiken, maar dat hoeft niet. Dit zijn jullie opties:
- Jullie houden allebei je eigen achternaam.
- Eén van jullie neemt de achternaam van de ander aan.
- Je gebruikt eerst je eigen achternaam en dan de achternaam van je partner.
- Je gebruikt eerst de achternaam van je partner en dan je eigen achternaam.
Jullie hoeven niet allebei dezelfde keuze te maken. Als je je naam verandert wordt je keuze na de bruiloft opgenomen in de Basisregistratie Personen. Daardoor zijn alle overheidsinstanties ervan op de hoogte, maar zij zijn niet verplicht om je nieuwe naam te gebruiken. Andere instanties, zoals de bank, verzekeringsmaatschappijen en je werk moeten jullie zelf inlichten.
Wees gerust: de keuze die je voor je bruiloft maakt is geen keuze voor het leven. Heb je je eigen naam gehouden, maar wil je later toch de naam van je partner gaan gebruiken? Of wil je je eerdere keuze juist weer ongedaan maken? Dan kan dat heel eenvoudig bij de gemeente waar jullie ingeschreven staan. Het aanvragen van een naamsverandering kost niets en kan vaak ook online.
Achternaam kinderen kiezen
Als jullie getrouwd zijn en een kind krijgen mogen jullie samen de achternaam kiezen: die van de moeder, de duomoeder of de vader. Deze keuze heb je alleen bij het eerste kind en geldt automatisch voor alle volgende kinderen in het gezin. Daarmee wordt binnen het gezin de eenheid van naam bewaard. Om de keuze officieel te maken moeten jij en je partner samen naar de ambtenaar van de burgerlijke stand en daar samen een verklaring afleggen. Doen jullie dat niet? Dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de vader. Bij een huwelijk van twee vrouwen krijgt het kind dan automatisch de achternaam van de duomoeder.
Zijn jullie niet getrouwd? Dan mogen jullie ook samen de achternaam kiezen: die van de moeder, de duomoeder of de vader. Deze keuze moeten jullie maken bij de erkenning van het kind door de vader of duomoeder. Dit kan ook voor de geboorte. Doen jullie dat niet? Dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de moeder.
Gaan jullie op een later moment trouwen of een geregistreerd partnerschap aan? En kiezen jullie daarbij voor een andere achternaam dan de achternaam van de kinderen? Dan kunnen jullie eenmalig de achternaam van de kinderen laten wijzigen.
Het is, of jullie nu getrouwd zijn of niet, niet mogelijk om jullie beide achternamen samen te voegen tot één achternaam.
Achternaam veranderen bij scheiden
Ga je scheiden? Dan mag je, als je de achternaam van je partner gebruikte, je eigen naam weer aannemen. Maar dat hoeft niet. Je mag zijn of haar achternaam ook blijven gebruiken, bijvoorbeeld omdat je kinderen dezelfde achternaam hebben. Of omdat je onder deze naam carrière hebt gemaakt. Je hebt daarvoor geen toestemming van je ex-partner nodig. Hebben jullie geen kinderen en is je ex het er niet mee eens dat je zijn of haar naam gebruikt? Dan kan je ex de rechter vragen je te verbieden die naam te gebruiken. Zo’n verzoek slaagt alleen als je ex daar goede redenen voor heeft.
Als je na de scheiding de achternaam van je kind(eren) wilt veranderen wordt het wat ingewikkelder. Je moet daarvoor een verzoek indienen bij de Dienst Justis van het Ministerie van Rechtsbescherming. Voor zo’n verzoek moet je betalen. Bovendien kan je alleen een verzoek indienen als aan een aantal voorwaarden is voldaan:
- De ouder van wie het kind de achternaam moet krijgen moet het kind gedurende een aaneengesloten periode, onmiddellijk voorafgaand aan het verzoek, hebben verzorgd en opgevoed. Voor kinderen jonger dan 12 jaar is deze periode 5 jaar, voor kinderen ouder dan 12 is deze periode 3 jaar. Gaat het om meerdere kinderen in verschillende leeftijdscategorieën? Dan is de periode ook 5 jaar. De periode gaat pas in na de scheiding.
- Hebben jullie samen het ouderlijk gezag? Dan moet je ex-partner akkoord gaan met de wijziging. Doet hij of zij dat niet? Dan kan Justis je verzoek niet in behandeling nemen. Je kunt dan de rechter vragen om vervangende toestemming.
- Kinderen van 12 jaar of ouder moeten zelf ook instemmen met het verzoek om achternaamswijziging.
Je verzoek wordt niet zomaar toegewezen. Een wijziging van de achternaam is namelijk nogal verwarrend voor je kind(eren).
Achternaam veranderen bij hertrouwen
Gebruik je de naam van je ex-partner en ga je op enig moment hertrouwen of een geregistreerd partnerschap aan? Dan mag je zijn of haar naam niet meer gebruiken.
Vragen over achternaam veranderen?
Er zijn dus verschillende momenten waarop je moet nadenken over je eigen achternaam en die van je kind(eren). De redenen om een andere achternaam aan te nemen kunnen verschillen en zijn heel persoonlijk. Ik kan je daarover dus niet adviseren. Denk er dus goed over na en kies vooral een naam of namen waar je je prettig bij voelt. Je gebruikt je achternaam tenslotte dagelijks!
