Wat verandert er financieel als je uit elkaar gaat of als je gaat scheiden?

6 min

Als je uit elkaar gaat en gaat scheiden, dan sta je er ineens financieel alleen voor. Je gezamenlijke huishouden wordt verdeeld, waardoor je vaste lasten vaak stijgen en je besteedbaar inkomen daalt. Misschien moet je vanaf nu de helft van de hypotheek of huur ineens alleen betalen.

In dit blog help ik je om stap voor stap grip te krijgen op je nieuwe geldzaken. Ik leg uit wat er verandert op het gebied van inkomsten en uitgaven, toeslagen, verzekeringen, pensioen en belastingen, zodat je weet waar je aan toe bent. En wat gebeurt er eigenlijk met jullie huis? Krijg je na de breuk nog toeslagen? En hoe organiseer je je nieuwe situatie financieel het beste?

In het kort: wat verandert er financieel als je uit elkaar gaat of gaat scheiden?

Je gaat van één gezamenlijk budget naar twee aparte budgetten. Daardoor stijgen je vaste lasten per persoon: je betaalt nu alleen de huur of hypotheek, de energiekosten en verzekeringen, terwijl dat eerst werd gedeeld. Tegelijk daalt het besteedbaar inkomen, omdat het ene inkomen gedeeld moet worden. Ook kunnen er nieuwe kosten bijkomen, bijvoorbeeld alimentatie voor je ex of dubbele verzekeringspremies. Kosten zoals die extra premies kunnen extra druk op je financiën zetten. Maak daarom een nieuw overzicht van je inkomsten (salaris, uitkering of alimentatie) en je vaste lasten, zodat je weet of je rondkomt. Zo zie je meteen of je met je nieuwe situatie kunt rondkomen.

Wat is het verschil tussen partner- en kinderalimentatie?

Partneralimentatie is de bijdrage die je betaalt aan je ex-partner als die na de scheiding minder inkomen heeft en daardoor van jou financieel afhankelijk is. De hoogte wordt vastgesteld op basis van jullie twee inkomens en wat ieder nodig heeft. Sinds 2020 geldt dat nieuwe afspraken voor partneralimentatie maximaal vijf jaar duren (korter als je kort getrouwd was).

Dit verandert als er kinderen zijn: dan loopt de partneralimentatie door tot het jongste kind twaalf jaar is. Kinderalimentatie is bestemd voor de kinderen zelf en loopt in principe door totdat de kinderen 21 jaar zijn (voor studiekosten en levensonderhoud). Kinderalimentatie gaat altijd voor partneralimentatie en hier kan wettelijk niet van worden afgezien omdat het een recht van het kind is.

Op zoek naar een mediator of echtscheidingsadvocaat?

Op zoek naar een advocaat of mediator die je helpt bij de afwikkeling van jouw scheiding. Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.

Vrijblijvend kennismaken

Hoe zit het met toeslagen en uitkeringen?

Je moet je nieuwe situatie doorgeven aan de Belastingdienst. De scheiding kan namelijk invloed hebben op je toeslagen. Nu je alleenstaand bent, kun je vaak meer toeslagen krijgen, omdat je inkomen per persoon daalt. Alleenstaanden hebben bijvoorbeeld soms recht op meer zorgtoeslag of huurtoeslag.

De belangrijkste toeslagen die je moet checken zijn de huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget. Kreeg je voor de scheiding al toeslagen? Geef dan de wijziging meteen door bij de Belastingdienst, want anders kloppen de bedragen niet meer.

Controleer ook je kinderopvangtoeslag en kinderbijslag. Bij co-ouderschap kan elke ouder een deel van de kinderopvangtoeslag aanvragen, en de kinderbijslag blijft doorgaans doorlopen bij de ouder die het kind verzorgt. Vergeet ook niet lokale regelingen: soms zijn er extra gemeentelijke regelingen waar je als alleenstaande voor in aanmerking komt.

Wat gebeurt er met je woning of hypotheek?

Hebben jullie samen een eigen huis, dan zijn er meestal drie mogelijkheden:

Een van jullie koopt de ander uit.
Jullie verkopen het huis.
Jullie zoeken allebei een nieuwe woning.

Bij uitkoop neemt de ene partner het hypotheekdeel van de ander over (bijvoorbeeld door een nieuwe lening voor dat deel). Bij verkoop verdelen jullie de opbrengst of de restschuld: elke partner krijgt of betaalt de helft.

Welke keuze je ook maakt, je woonlasten per persoon zullen bijna altijd stijgen, omdat je daarna alles alleen moet betalen.

Woon je in een huurwoning? Dan zijn jullie beiden in principe huurder (medehuurder) volgens de wet. In dat geval kan een rechter bepalen wie uiteindelijk als enige in de woning mag blijven wonen, vaak aan de hand van ieders inkomen en belangen.

Moet je bij een scheiding verzekeringen aanpassen?

Je moet alle gezamenlijke verzekeringen aanpassen. De partner die de verzekering beheert meldt bij de verzekeraar dat jullie uit elkaar gaan, en de ander sluit een eigen polis af. Dit geldt voor de zorgverzekering, maar ook voor andere verzekeringen zoals de autoverzekering, inboedelverzekering en woonhuisverzekering.

Zorg dat eventuele kinderen op één van jullie nieuwe polissen blijven meeverzekerd. Denk ook aan een overlijdensrisicoverzekering: het kan verstandig zijn om een nieuwe polis af te sluiten, zodat je bij overlijden niet voor grote kosten komt te staan. Een overlijdensrisicoverzekering kan bijvoorbeeld de hypotheek (deels) afbetalen.

Wat gebeurt er met pensioen en toekomstvoorzieningen?

Het pensioen dat jullie samen tijdens het huwelijk hebben opgebouwd, moet meestal worden verdeeld. Volgens de Wet verevening pensioenrechten bij scheiden heeft ieder recht op de helft van het ouderdomspensioen dat in het huwelijk is opgebouwd. Die uitkering krijg je pas bij jullie pensioengerechtigde leeftijd.

Meld de scheiding binnen twee jaar bij je pensioenfonds, want anders mis je dit recht en zou je het later zelf bij je ex-partner moeten aanvragen. Daarnaast kunnen er lijfrenten of andere spaarregelingen zijn die van belang zijn. Begin daarom nu al met je eigen pensioenplanning: misschien moet je meer gaan sparen of beleggen om later rond te komen.

Wat verandert er financieel als je uit elkaar gaat of als je gaat scheiden?

Wat verandert er in je belastingzaken als je gaat scheiden?

Na de scheiding doe je geen gezamenlijke aangifte meer, want jullie zijn dan geen fiscale partners. Alleen voor het jaar van de scheiding mag je één keer samen aangifte doen: dat kan fiscaal gunstig zijn omdat je dan inkomsten en aftrekposten naar wens kunt verdelen.

Daarna doet ieder voor zich aangifte. Pas meteen je voorlopige aanslag aan je nieuwe inkomen aan, om verrassingen (naast aanslagen) te voorkomen.

Let ook op de regelingen voor kinderen: voortaan gaat bijvoorbeeld het kindgebonden budget naar de ouder die de zorg heeft, en de heffingskortingen worden aangepast aan jullie nieuwe inkomen. Geef je nieuwe gezinssituatie dus door aan de Belastingdienst, zodat je zeker weet dat je de juiste toeslagen en kortingen ontvangt.

Blijf ik in het huis of vertrek ik?

Vergelijk de kosten en voor- en nadelen. Blijf je in het huis, dan moet je de ander uitkopen (dat kost geld of een nieuwe hypotheek). Verhuizen kan juist dubbele woonlasten schelen, maar brengt ook nieuwe woonlasten met zich mee. Denk goed na over wat voor jullie kinderen, jullie sociale contacten en de financiën slimmer is.

Geef ik alles informeel door of leg ik het vast?

Informele afspraken voelen flexibel, maar bieden weinig zekerheid. Leg belangrijke afspraken toch vast (bijvoorbeeld over wie welke kosten draagt of de verdeling van het huis) zodat jullie later niet voor verrassingen komen te staan. Zo weet je zeker dat alles helder is, ook over kinderopvang, school of vakantiekosten.

Veelgestelde vragen

Scheiden brengt veel onzekerheden met zich mee, zo ook op je financiële situatie. Daarom krijg ik regelmatig deze vragen binnen:

Ik verdien niet veel, heb ik dan recht op iets?

Ja. Met een laag inkomen kom je vaak in aanmerking voor toeslagen zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of het kindgebonden budget. Dat kan je tientallen tot honderden euro’s per maand opleveren. Er zijn ook (lokale) regelingen of bijstandsvoorzieningen waarmee je tijdelijk hulp kunt krijgen als je er alleen niet uitkomt.

Kan ik het niet gewoon allemaal zelf regelen?

Dat lijkt misschien makkelijk, maar je loopt het risico iets te vergeten. Financiële regels bij een scheiding zijn complex, en veel mensen maken onbewust fouten. Fouten kosten achteraf vaak veel meer dan als je één keer om advies vraagt.. Het is slimmer om je financiën eenmalig door een deskundige te laten checken en daarna zelf aan de slag te gaan.

Ik weet niet wat er allemaal geregeld moet worden, waar begin ik?

Logisch, het is ook een wirwar aan informatie.

Begin met een goed overzicht. Schrijf al je inkomsten (loon, uitkeringen, alimentatie) op en al je uitgaven (huur/hypotheek, vaste lasten, verzekeringen). Zet daar ook de huidige toeslagen tegenover. Dit overzicht geeft rust en duidelijkheid. Als je weet wat je nu precies hebt en nodig hebt, kun je daarna stap voor stap bekijken wat je moet aanpassen en of je rond kunt komen.

Conclusie: dit verandert er financieel en zo zorg je dat je ook financieel opnieuw kunt beginnen

Een scheiding is een hele onzekere tijd en het verandert niet alleen iets aan je relatie, maar ook iets aan je hele financiële basis.Je krijgt te maken met nieuwe woonlasten, veranderde inkomsten, toeslagen, alimentatie en het verdelen van vermogen.

Dat lijkt veel, maar met overzicht en goede afspraken kun je ook financieel opnieuw beginnen. Door op tijd actie te nemen en eventueel hulp in te schakelen, leg je de basis voor meer rust en meer zekerheid in deze nieuwe fase van je leven.