In Nederland zijn er over het algemeen twee opties voor wat de boedel betreft. Je hebt óf specifieke huwelijksvoorwaarden voor de verdeling ervan opgesteld óf je bent getrouwd in gemeenschap van goederen. Dit laatste geldt overigens alleen wanneer je in Nederland getrouwd en woonachtig bent. In bepaalde (internationale) huwelijksvormen is dit anders geregeld, dus laat jezelf vooraf goed informeren.
Gemeenschap van goederen houdt in dat de ene helft van jullie eigendommen (en schulden) van jou is en de andere helft van je partner. Tenzij je samen een andere verdeling vastgelegd hebt. Voorheen was het zo dat de gemeenschap van goederen pas eindigde als je echtscheiding definitief vastgelegd werd door de gemeente. Per 1 januari 2012 is daar verandering in gekomen.
Een gemeenschappelijk vermogen vinden mensen vaak prima. Maar gemeenschappelijke schulden zijn een andere zaak. Zeker wanneer die schulden ontstaan in de periode vlak voordat de scheiding definitief is. Een periode waarin je vaak geen idee meer hebt van wat je (toekomstige) ex-partner allemaal doet met jullie geld. Simpelweg omdat je dan vaak niet meer samen in een huis woont en geen overzicht meer hebt. In het verleden leidde dit regelmatig tot nare situaties zoals het ontstaan van flinke schulden.
Ter voorkoming van dergelijke situaties is het huwelijksvermogensrecht per 1 januari 2012 aangepast. Sindsdien is het zo dat vanaf het moment dat het echtscheidingsverzoek wordt ingediend bij de rechtbank, de huwelijksgemeenschap als het ware bevroren wordt. Juridisch zeggen we dan dat er een ontbonden, maar nog niet verdeelde huwelijksgemeenschap is. Schulden die na indienen van het scheidingsverzoek ontstaan, vallen niet meer in de gemeenschap van goederen. Jij draait vanaf dat moment dus niet meer op voor schulden die je (toekomstige) ex-partner eventueel nog maakt.
Naast eventuele schulden, kunnen er ook eventuele schenkingen of nalatenschappen binnen jullie gemeenschappelijk bezit vallen. Denk daarbij aan erfenissen of giften. Hoe zit het met de boedelverdeling daarvan? Dat is afhankelijk van hoe de schenking of nalatenschap ten tijde van schenken of nalaten werd omschreven. Er zijn kortgezegd twee mogelijkheden:
Wanneer jij of je (toekomstige) ex-partner tijdens het huwelijk een schenking of nalatenschap van iemand kreeg, dan valt dat vermogen volgens de wet onder de gemeenschap van goederen. Tenzij er sprake is van een uitsluitingsclausule, ook wel uitsluitingsbeding. Dit houdt in dat de schenker of nalatende vooraf officieel vast heeft laten leggen dat de partner (koude kant…) bij een boedelscheiding geen aanspraak mag maken op de schenking of nalatenschap.
Met een uitsluitingsclausule voorkomt een derde partij dus dat je wederhelft er voor de helft met jouw erfenis vandoor gaat. Als er een uitsluitingsclausule is opgesteld, dan is het vermogen uit de schenking of nalatenschap jouw eigen, voor boedelverdeling onaantastbare privévermogen. Dit staat los van de gemeenschap van goederen.
Is er geen uitsluitingsclausule voor een schenking of nalatenschap opgesteld? Dan valt de waarde van de schenking of nalatenschap wel onder jullie gezamenlijke bezit. Tot het moment dat het echtscheidingsverzoek bij de rechter is ingediend.
Zaak dus om vooraf zelf even attent te zijn en eventuele schenkers of erflaters vast op de hoogte te brengen van de mogelijkheid van een uitsluitingsclausule. Stel dat je in scheiding ligt, maar dat het echtscheidingsverzoek nog niet is ingediend. Terwijl ook je moeder nog op sterven ligt. En ze geen testament heeft, maar wel vermogen. Dan gaat de helft van dat vermogen zonder ingrijpen naar zowel jou als naar je (toekomstige) ex-partner. Voorkom extra leed en laat je moeder in dit geval een uitsluitingsclausule in haar testament opnemen. Uiteraard wel nog voordat het verzoek tot scheiding naar de rechter gaat.
