Scheiden zonder rechter

Als je getrouwd bent, of als je niet getrouwd bent maar minderjarige kinderen hebt en uit elkaar gaat (zoals bij een geregistreerd partnerschap of samenwoning), kan je (nog) niet scheiden zonder rechter. De rechtbank komt er in die gevallen altijd aan te pas. Als het jullie lukt om samen goede afspraken te maken is de procedure eenvoudig en is er geen zitting nodig. Als jullie het over bepaalde onderwerpen niet eens worden is vaak wel een langere procedure nodig. Meestal zijn er dan één of meerdere zittingen nodig.

Scheiden zonder zitting

Het is mogelijk om de procedure bij de rechtbank zo beperkt en kort mogelijk te houden. Als jullie het erover eens zijn dat jullie gaan scheiden en jullie worden het, eventueel met hulp van een advocaat of mediator, eens over de verdeling van jullie gezamenlijke bezittingen en schulden (in het echtscheidingsconvenant) én de verzorging en opvoeding van de kinderen (in het ouderschapsplan), zal er meestal geen zitting plaatsvinden. 

De rechtbank bestudeert dan alleen de stukken die jullie hebben ingestuurd, om te controleren of jullie geen afspraken hebben gemaakt die in strijd zijn met de wet- en regelgeving. Daarnaast zal de rechter jullie minderjarige kinderen (vanaf 12 jaar) uitnodigen voor een zogenaamd kindgesprek. De kinderen mogen dan, zonder dat jullie daarbij aanwezig zijn, hun mening geven over de onderwerpen uit het ouderschapsplan. Komen hier geen gekke dingen uit? Dan handelt de rechtbank de scheiding schriftelijk af. 

Voor deze procedure kunnen jullie samen gebruik maken van één advocaat of mediator.

Scheiden met zitting

Als een van jullie wil scheiden, maar het lukt niet om daar samen afspraken over te maken, dan kan degene die wil scheiden een eenzijdig echtscheidingsverzoek bij de rechtbank indienen. De procedure die dan volgt is uitgebreider en zal daarom ook meer tijd in beslag nemen. Voor deze procedure hebben jullie bovendien allebei een eigen advocaat nodig. 

Nadat het verzoek door de rechtbank is ontvangen heeft de andere partner zes weken de tijd om verweer te voeren. Dat is niet verplicht. Als er wel verweer is gevoerd vindt er vervolgens een zitting plaats, waar jullie allebei een mondelinge toelichting mogen geven.

Daarnaast houdt de rechter ook in deze situatie een kindgesprek met de minderjarige kinderen ouder dan 12. Tijdens de zitting bespreekt de rechter, als daar aanleiding voor is, het ouderschapsplan ook met jullie.

Vervolgens zal de rechter jullie naar een mediator verwijzen om te kijken of jullie er toch niet samen uit kunnen komen. Lukt dat niet? Dan zal de rechter na een aantal weken uitspraak doen.

Geregistreerd partnerschap en scheiden zonder rechter

Heb je een geregistreerd partnerschap, willen jij en je partner allebei de relatie beëindigen én hebben jullie geen kinderen? Dan kunnen jullie zonder rechter uit elkaar. Dit kan via een advocaat of notaris, deze procedure verloopt meestal vrij vlot. 

De advocaat of notaris stelt in overleg met jullie - eventueel na mediation - een overeenkomst op, waarin staat dat jullie het geregistreerd partnerschap willen beëindigen en welke afspraken jullie hebben gemaakt. Denk daarbij aan afspraken over partneralimentatie en pensioen. Deze overeenkomst moet, na ondertekening, binnen drie maanden worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Meestal zal jullie advocaat of notaris de overeenkomst naar de burgerlijke stand sturen, waarna de ambtenaar de ontbinding inschrijft in de registers. Daarmee is het geregistreerd partnerschap beëindigd.

Toekomst

In de toekomst wordt een dergelijke procedure waarschijnlijk ook voor gehuwde stellen zonder minderjarige kinderen mogelijk. Het vorige kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend, waarbij het voor een scheiding met onderlinge toestemming mogelijk wordt om bij de ambtenaar van de burgerlijke stand te scheiden.