De afgelopen weken is het veel in het nieuws. Bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand; op de “Pro Deo” advocaat. Pro Deo is eigenlijk geen goede omschrijving. Pro Deo betekent immers voor God en niet voor Geld. Pro Deo advocaten in Nederland krijgen wel betaald, al is dat geen vetpot. Van toegevoegde, door de Staat betaalde zaken alleen kan je geen pand aan de Herengracht en dure auto betalen.
Uurtarief van 100 euro naar 70 euro
De advocaten die de zaak op televisie bepleiten, bij Pauw en Witteman bijvoorbeeld weten (denk ik) niet eens echt wat het is om een louter toegevoegde praktijk te hebben. Ze hadden het maar over het uurtarief dat van 100 euro naar 70 euro zou gaan. Dit gaat alleen over extra uren die je in grote strafzaken kunt krijgen. Mega zaken die ook nog eens veel publiciteit krijgen en hierdoor weer betalende zaken zoals die van Badr Hari aantrekken. Wellicht wordt Badr overigens op toevoeging bijgestaan. Omdat hij vast heeft gezeten krijgt hij een ambtshalve toevoeging, zelfs zonder eigen bijdrage.
De zaak gratis afmaken
In de gewone zaken ligt de vergoeding veel lager. Je krijgt dan een bedrag van ongeveer 100 euro per punt. Voor een zaak met 7 punten word je geacht 21 uur werk te verrichten. Als je meer tijd nodig hebt dan kan je de extra uren vragen. Dit krijg je niet standaard. Als je verzoek om extra uren wordt afgewezen (wat in familierechtzaken vaak gebeurt) dan kan je de zaak gratis afmaken.
Als je in een zaak van 7 punten 21 uur werkt verdien je iets meer dan 30 euro per uur. Hiervan moet je nog je kosten betalen (pand, secretariaat, opleidingen enz. enz.) en vervolgens belasting. Bij sommige zaken krijg je te veel betaald (bijvoorbeeld een zaak van 7 punten die je in een korte procedure van 2 uur doet) en in andere zaken veel te weinig (in de regel bij een echtscheiding op tegenspraak op toevoeging). Per saldo krijg je voor toevoegingen te weinig om een rendabele praktijk te draaien.
Bezuinigingen oké, wel kritisch blijven
Dat er bezuinigingen moeten komen en dat er kritisch moet worden gekeken naar de kosten van de rechtsbijstand is een goede zaak. Het systeem werkt niet goed. Mensen met toevoeging kiezen er soms voor om ergens over te procederen waar een betalende cliënt na een kosten / baten analyse niet aan zou beginnen. Denk aan procedures over de verdeling van de theelepels in een scheidingszaak. Zeker als tegen een betalende cliënt wordt geprocedeerd levert dit ongelijkheid op. “Alsjeblieft hier heb je de theelepels…”
Een minimum financieel belang en een hogere eigen bijdrage lijken mij geen slechte maatregelen. Wel moet de overheid dan zelf voor het incasso zorgen en niet dat risico bij de advocaat leggen. De Staat betaalt dus de Staat incasseert, via het CJIB of de belastingdienst. In het strafrecht zouden er eigen bijdragen kunnen komen voor mensen die vastzitten. Als er geld is om sigaretten te kopen en een tv op de cel dan moet er ook wel minimaal 100 euro beschikbaar zijn voor de advocaatkosten. Bij een vrijspraak zouden deze kosten dan wel moeten worden vergoed. Waarom zouden gedetineerden de kosten niet hoeven voelen terwijl de moeder die nu een zaak over kinderalimentatie start een minimale eigen bijdrage heeft van 335 euro. Die maatregel is er sinds 1 oktober 2013 al doorheen. Een verzekeringsstelsel zou een goed idee kunnen zijn. Net als bij de ziektekosten. Te gebruiken door iedereen, de hoge en de lage inkomens.
Geen toekomstvisie op de gefinancierde rechtsbijstand
Er wordt nu door Teeven onderscheid gemaakt tussen de verschillende rechtsgebieden. De strafadvocaten worden gekort op de extra uren, de familierechtadvocaten krijgen straks geen toevoegingen meer als er bij een scheiding geen minderjarige kinderen zijn. De eigen bijdragen in het familierecht zijn al verdrievoudigd (tegenover een verdubbeling van de reguliere toevoegingen). Op deze wijze verdeelt en heerst hij zonder een toekomstvisie op de gefinancierde rechtsbijstand. “Laat de advocatuur maar met ideeën komen” zegt hij. Lekker makkelijk, ik dacht dat wij als belastingbetalers hém daar juist voor betaalden.
Een verzekeringsstelsel
Maar goed. Een verzekeringsstelsel, zou ik denken. Iedereen draagt maandelijks iets bij, voor het geval je gaat scheiden, je plots verdachte wordt in een strafzaak (en echt dat kan iedereen gebeuren en velen zeggen ook nog onschuldig te zijn), als je je baan kwijtraakt of je huur dreigt te worden opgezegd. Flutzaken (procederen over de omgang met een cavia) worden niet vergoed en moeten zelf betaald worden.
