Hoe lang duurt een scheiding

Hoe snel je een scheiding kunt afronden hangt af van een aantal omstandigheden. Zo maakt het verschil of jullie getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en of jullie minderjarige kinderen hebben of niet. Daarnaast hangt het vooral af van hoe jullie met elkaar communiceren. Als jullie - eventueel met de hulp van een mediator - nog samen afspraken kunnen maken verloopt je scheiding uiteraard sneller dan een vechtscheidingsprocedure bij de rechtbank. In dat laatste geval kan jullie scheiding zomaar een aantal jaar duren.

Gemiddeld duurt een scheiding met onderlinge toestemming, die zonder noemenswaardige problemen verloopt, drie tot vier maanden.

Geregistreerd partnerschap en scheiden

Hebben jullie een geregistreerd partnerschap, zijn jullie het erover eens dat jullie uit elkaar gaan én hebben jullie geen kinderen? Dan mogen jullie via een advocaat of notaris scheiden. Dit kan erg snel gaan. Jullie stellen dan bij de advocaat of notaris een overeenkomst op, waarin staat dat jullie het geregistreerd partnerschap willen beëindigen en welke afspraken jullie hebben gemaakt, bijvoorbeeld over partneralimentatie en pensioen. Deze overeenkomst moet binnen drie maanden worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Meestal stuurt de advocaat of notaris de overeenkomst naar de burgerlijke stand, waarna de ambtenaar de ontbinding inschrijft in de registers. Daarmee is het geregistreerd partnerschap beëindigd.

In de toekomst wordt een dergelijke procedure waarschijnlijk ook voor gehuwde stellen zonder minderjarige kinderen mogelijk. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend, waarbij het voor een scheiding met onderlinge toestemming mogelijk wordt om bij de ambtenaar van de burgerlijke stand te scheiden. Rutte III heeft overigens inmiddels aangegeven dit tijdens deze kabinetsperiode niet in te voeren.

Zijn jullie het niet met elkaar eens? Probeer er dan uit te komen met behulp van een mediator. Een mediator helpt de communicatie tussen jullie weer op gang, zodat jullie alsnog samen afspraken kunnen maken. Vervolgens kunnen jullie het geregistreerd partnerschap beëindigen bij de advocaat of notaris, mits er geen kinderen zijn.

Komen jullie er ook bij de mediator niet uit?  Of hebben jullie kinderen? Dan moeten jullie, net als stellen die getrouwd zijn, naar de rechter.

Getrouwd en scheiden

Zijn jullie getrouwd, of hebben jullie een geregistreerd partnerschap én minderjarige kinderen? Dan moeten jullie altijd naar de rechter om te kunnen scheiden. Jullie hebben daarvoor een advocaat nodig.

Als jullie het erover eens zijn dat jullie gaan scheiden kunnen jullie de scheiding samen, eventueel onder leiding van één gezamenlijke advocaat of een mediator, voorbereiden. De afspraken die jullie maken, bijvoorbeeld over de verdeling van jullie gezamenlijke bezittingen en schulden, leggen jullie vast in een echtscheidingsconvenant. De afspraken die jullie over de opvoeding en verzorging van de minderjarige kinderen maken moeten jullie vastleggen in een ouderschapsplan. 

De advocaat dient het echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan in bij de rechtbank. De rechtbank controleert vervolgens of jullie geen afspraken hebben gemaakt die in strijd zijn met de wet- en regelgeving. Als jullie minderjarige kinderen hebben die ouder zijn dan 12 jaar, zal de rechter hen uitnodigen voor een zogenaamd kindgesprek. De kinderen mogen dan, zonder dat jullie daarbij zijn, hun mening geven over de onderwerpen uit het ouderschapsplan. Bij deze procedure vinden er meestal verder geen zittingen plaats. Als het kindgesprek daarvoor aanleiding geeft zal de rechter overigens meestal wel een zitting plannen.

De rechtbank handelt jullie scheiding vervolgens schriftelijk af. Als de rechter uitspraak heeft gedaan moet de echtscheidingsbeschikking binnen zes maanden worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Pas daarna zijn jullie voor de wet gescheiden.

Scheiden op tegenspraak

Als één van jullie wil scheiden en het lukt niet om daarover afspraken te maken, dan kan degene die wil scheiden een eenzijdig echtscheidingsverzoek indienen bij de rechtbank. Jullie hebben voor deze procedure allebei een eigen advocaat nodig en deze procedure duurt een stuk langer. 

De andere partner mag na ontvangst van het verzoek binnen 6 weken verweer voeren, maar dit is niet verplicht. De rechter houdt ook in deze situatie een kindgesprek met de minderjarige kinderen ouder dan 12.

Als er verweer is gevoerd zal er vervolgens een zitting plaatsvinden. Jullie mogen dan allebei een mondelinge toelichting geven. Ook bespreekt de rechter, als daar aanleiding voor is, het ouderschapsplan met jullie. Daarnaast kijkt de rechter of jullie zaak zich leent voor mediation. Als dit het geval is, zal de rechter jullie naar een mediator verwijzen. Heeft mediation geen zin meer? Dan zal de rechter een aantal weken na de zitting uitspraak doen. Ook deze uitspraak moet worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

Goedkoop is duurkoop, hardlopers zijn doodlopers

De vraag die je eigenlijk moet stellen is; hoe regel ik mijn scheiding op de beste manier. In negen van de tien gevallen is dat namelijk ook de snelste manier.

Spoedbehandeling

Onder bepaalde voorwaarden is ook een spoedbehandeling mogelijk. De rechtbank behandelt jullie scheidingsverzoek dan met voorrang (vaak binnen twee weken). Je moet dan wel kunnen aantonen dat je een goede reden hebt voor deze spoedbehandeling. Bijvoorbeeld als jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd en een van jullie een nieuw huis heeft gekocht. Om te voorkomen dat dit huis ook binnen de boedel valt en dus verdeeld moet worden, is het verstandig om de  echtscheidingsbeschikking bij de gemeente te laten inschrijven vóórdat de overdracht van het huis bij de notaris plaats vindt.