Het ouderlijk gezag houdt het recht en de plicht in om het kind op te voeden en te verzorgen. Als de kinderen binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn geboren hebben de ouders automatisch samen het ouderlijk gezag. Dit betekent dat zij belangrijke beslissingen ten aanzien van de kinderen, bijvoorbeeld over een medische behandeling of een schoolkeuze, samen moeten nemen.
Na een scheiding verandert er in principe niets aan het ouderlijk gezag. Tenzij het in het belang van het kind is om er iets aan te wijzigen. Dit kan kan alleen als één van de ouders de rechtbank ervan kan overtuigen dat er een onaanvaardbaar risico is dat de kinderen ‘klem of verloren’ dreigen te raken tussen de ouders. En het niet is te verwachten dat hierin binnen afzienbare tijd verandering komt. Dit wordt niet zomaar aangenomen. Er moet dan echt veel meer aan de hand zijn dan een verslechterde relatie tussen de ouders.
Na de scheiding moeten de ouders belangrijke beslissingen over de kinderen dus samen blijven nemen. Dit geldt niet alleen voor de schoolkeuze of medische behandelingen, maar bijvoorbeeld ook voor beslissingen over het wel of niet verhuizen met de kinderen na de scheiding. Als het ouders niet (meer) lukt om samen beslissingen te nemen kunnen zij gebruik maken van de diensten van een mediator. Als zij er dan nog niet uitkomen kunnen zij de rechter vragen beslissingen voor hen te nemen.
Als de ouders niet getrouwd waren of geen geregistreerd partnerschap waren aangegaan heeft alleen de moeder automatisch het ouderlijk gezag. Om ook ouderlijk gezag te verkrijgen moet de andere ouder het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank van de regio waar de kinderen zijn geboren. De formulieren hiervoor zijn te vinden op www.rechtspraak.nl.
Als ouders het gezamenlijk gezag nog niet hadden geregeld voordat zij uit elkaar gingen, is het belangrijk om dit wel te doen op het moment dat zij uit elkaar gaan.
Indien beide ouders het verzoek indienen zal de rechter het verzoek zonder procedure toewijzen. Als moeder niet met het verzoek instemt moet vader de rechtbank verzoeken hem met het ouderlijk gezag te belasten. Voor de rechtbank is gezamenlijk gezag het uitgangspunt. Het verzoek zal dan ook alleen worden afgewezen als het niet in het belang van het kind is. Bijvoorbeeld als de ouders op geen enkele wijze meer in staat zijn om met elkaar te communiceren. En niet samen beslissingen over het kind kunnen nemen.