Als jullie gaan trouwen kunnen jullie kiezen voor een gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden. Vanaf 1 januari 2018 is daar nog de ‘beperkte gemeenschap van goederen’ bijgekomen. Het is belangrijk om je vooraf over deze keuze door een advocaat te laten informeren. Want wat zijn de gevolgen van je keuze als je gaat scheiden?
Gemeenschap van goederen
Zijn jullie voor 1 januari 2018 getrouwd en hadden jullie van tevoren niets geregeld? Dan zijn jullie automatisch in gemeenschap van goederen getrouwd. Dat betekent dat jullie sinds het ja-woord alle bezittingen en alle schulden samen delen. Dit geldt ook voor de bezittingen en schulden die jullie vóór het huwelijk ieder apart hadden. Als jullie gaan scheiden moeten jullie dus alle bezittingen en schulden delen.
Hierop wordt volgens de wet een uitzondering gemaakt voor nalatenschappen of schenkingen, die tijdens het huwelijk door één van jullie zijn ontvangen en waarbij de erflater of de schenker een uitsluitingsclausule had opgenomen. Een uitsluitingsclausule houdt in dat de nalatenschap of schenking niet in de gemeenschap valt. Als er dan een scheiding volgt wordt hiermee voorkomen dat de ‘andere’ partner de helft van de nalatenschap of schenking krijgt, ook al was er een gemeenschap van goederen.
Vanaf 1 januari 2018: beperkte gemeenschap van goederen
Trouwen jullie na 1 januari 2018 en regelen jullie van tevoren niets? Dan trouwen jullie automatisch in een zogenaamde ‘beperkte gemeenschap van goederen’.
De beperkte gemeenschap van goederen houdt in dat alle bezittingen en schulden die jullie voor het huwelijk hadden níet in de gemeenschap van goederen vallen. Alle bezittingen en schulden die jullie tijdens het huwelijk krijgen vallen wel in de gemeenschap. Gaan jullie op enig moment scheiden? Dan moeten jullie alleen laatstgenoemde bezittingen en schulden delen.
Erfenissen en schenkingen vallen vanaf 1 januari 2018 ook automatisch buiten de gemeenschap. Hierbij maakt het niet uit of de erfenis of schenking voor of tijdens het huwelijk is gekregen. Van deze regel kan worden alleen afgeweken met een zogenaamde ‘insluitingsclausule’.
Let op: bij een huwelijk in beperkte gemeenschap van goederen is géén sprake van huwelijkse voorwaarden. Ook in de beperkte gemeenschap van goederen kunnen schuldeisers aanspraak maken op het gezamenlijk vermogen dat jullie tijdens het huwelijk hebben vergaard. Een bedrijf dat tijdens het huwelijk wordt gestart valt dus in de gemeenschap van goederen. Dit bedrijf (of beter, de waarde ervan) moet bij een scheiding ook nog steeds worden gedeeld.
Voor ondernemers is het dus goed om ook vanaf 2018 op huwelijkse voorwaarden te trouwen. Maar ook in andere gevallen kunnen huwelijkse voorwaarden verstandig zijn.
Huwelijkse voorwaarden
Als je niet in (beperkte) gemeenschap van goederen wilt trouwen, kan je ervoor kiezen om te trouwen op huwelijkse voorwaarden. De meeste mensen die op huwelijkse voorwaarden trouwen , bijvoorbeeld omdat één van de partners ondernemer is.
Bij huwelijkse voorwaarden kies je zelf welke bezittingen en schulden van wie zijn, en op welke manier zij bij een eventuele scheiding verdeeld moeten worden. Er zijn veel verschillende huwelijkse voorwaarden.
Koude uitsluiting
Bij koude uitsluiting is en blijft alles privé. Zowel alle bezittingen en schulden die jullie voor het huwelijk hadden, als alles wat jullie tijdens het huwelijk verkrijgen. Hebben jullie tijdens het huwelijk niets samen gekocht? Dan hoeft er bij een scheiding niets verdeeld te worden. Maar dat is meestal niet het geval. Wat er dan moet gebeuren lees je in het artikel ‘Koude uitsluiting en vergoedingsrechten’.
Beperkte gemeenschappen
Koude uitsluiting wordt nog wel eens als erg zakelijk en soms onrechtvaardig ervaren. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan een huwelijk met een traditioneel rollenpatroon, waarbij de man werkt en de vrouw (grotendeels) voor de huishouding en de kinderen zorgt. Bij koude uitsluiting zou de vrouw na de scheiding met vrijwel niets achterblijven. Daarom zijn er ook beperkte gemeenschappen (anders dan de standaard beperkte gemeenschap die vanaf 1 januari 2018 geldt). Bij een beperkte gemeenschap is een deel van jullie bezit gemeenschappelijk, de rest privé. Denk bijvoorbeeld aan een zogenaamde gemeenschap van inboedel (huis en inboedel zijn gemeenschappelijk).
Het verrekenbeding
In veel huwelijkse voorwaarden is een verrekenbeding opgenomen. Het verrekenbeding houdt in dat partners elk jaar verplicht zijn om het inkomen, dat na betaling van de vaste lasten overblijft, te verrekenen. Daarmee verdeel je elk jaar het vermogen en hoeft er bij een scheiding niets (of niet veel) verdeeld te worden.
Meestal wordt het verrekenbeding tijdens een huwelijk maar weinig nageleefd. Dan kan bij een scheiding de berekening ingewikkeld worden en de verrekenvordering groot zijn. Meer hierover lees je in het artikel ‘Het afwikkelen van huwelijksvoorwaarden’.
Omdat veel huwelijkse voorwaarden verschillend zijn, bestaan er ook veel verschillende verrekenbedingen. Het is dus belangrijk om, als je gaat scheiden, jullie huwelijkse voorwaarden door een advocaat of mediator te laten beoordelen.