Hoe vertel je een kind dat je gaat scheiden?

Het moment waarop je de kinderen moet vertellen dat jullie gaan scheiden zal waarschijnlijk één van de moeilijkste momenten van je leven worden. Waarschijnlijk zie je er tegenop. Het is dan ook een ingewikkeld gesprek. Je wilt je kinderen geen pijn doen, maar dat is in deze situatie onvermijdelijk. De vraag, 'hoe vertel je een kind dat je gaat scheiden', wordt mij dan ook heel vaak gesteld. Bekijk eerst eens dit filmpje.

Hoe vertel je een kind dat je gaat scheiden? Hoe doe je het zo goed mogelijk?

1. Wacht, als jullie de beslissing hebben genomen, niet te lang met het te vertellen. Kinderen hebben tijd nodig om deze heftige mededeling te verwerken. Geef ze daar dus ook wat tijd en ruimte voor. Vertel het niet pas op de avond voordat één van jullie het huis verlaat.
2. Praat erover op een rustig moment, op een plek waar de kinderen zich op hun gemak voelen. Vertel het liever niet vlak voor het slapen gaan, maar bijvoorbeeld op een zaterdag- of zondagmorgen. Je hebt dan zelf de tijd om hun reactie in de gaten te houden en de kinderen kunnen er tijdens het weekend mee bezig zijn op een manier die zij zelf fijn vinden.
3. Vertel het samen én aan alle kinderen tegelijk. Dit voorkomt ruis op de lijn en verwarring. Als jullie het samen vertellen stralen jullie bovendien uit dat jullie ondanks de scheiding nog dingen samen kunnen doen. Dat is een belangrijk signaal naar de kinderen.
4. Bereid het gesprek samen zorgvuldig voor. Bespreek wie wat zegt en vooral ook wat jullie niet zullen zeggen. Zo verras je elkaar niet tijdens het gesprek en voorkom je mogelijke spanningen.
5. Houd rekening met de leeftijd van je kind, pas taalgebruik en informatie daar op aan.
6. Neem tijdens het gesprek steeds samen de verantwoordelijkheid voor de scheiding. Zeg dus niet: “Papa (of mama) wil scheiden”. Ook al heeft één van jullie de scheiding niet gewild, het is voor de kinderen belangrijk dat ze niet het gevoel hebben dat zij partij moeten kiezen. Straal dit ook met je lichaamstaal niet uit. Vertel dat jullie samen hebben besloten om uit elkaar te gaan en breng allebei gelijke delen van de boodschap. De kinderen zien het dan echt als een boodschap van jullie samen.
7. Geef vervolgens direct en heel duidelijk aan dat het niet hun schuld is dat jullie gaan scheiden. Kinderen denken namelijk vaak dat zij de oorzaak zijn van de scheiding, bijvoorbeeld omdat ze ‘niet lief genoeg zijn geweest’. Dit schuldgevoel kan heftig zijn en lang doorwerken, probeer dit zo veel mogelijk te voorkomen.
8. Maak ook duidelijk dat ze niet hoeven te kiezen tussen papa en mama. Geef aan dat jullie samen voor hen blijven zorgen en dat jullie samen nog net zoveel van hen houden als altijd.
9. Geef ze daarnaast ook mee dat zij niets meer kunnen doen aan de beslissing. Dit voorkomt dat ze hun kop in het zand steken.
10. Geef waar mogelijk aan wat er gaat veranderen. Zeg het ook als jullie dat zelf nog niet zo goed weten. Beloof ze dan dat jullie het met ze bespreken zodra jullie meer weten.
11. Vraag de kinderen naar hun reactie en accepteer hun emoties, ook als ze boos worden en roepen dat ze jullie haten. Luister goed en herhaal wat ze zeggen, daarmee voelen ze zich gehoord. Geef aan dat je begrijpt dat ze zich zo voelen. Probeer rustig te blijven. Het draait nu even niet om jullie, maar om de kinderen.
12. Houdt het, afhankelijk van de leeftijd van de kinderen, kort. Na een paar minuten haken vooral veel kleine kinderen af. Geef wel aan dat jullie er altijd voor ze zijn als ze hun gevoelens willen bespreken.
13. Let op het gedrag van de kinderen in de periode na het gesprek. Veel kinderen hebben een korte aandachtsspanne en weten niet meteen hoe ze op dit soort nieuws moeten reageren. Het komt dus wel voor dat (vaak kleine) kinderen na de mededeling direct vragen of ze weer mogen gaan spelen. De reactie komt dan pas een uur of een dag later: ze komen er op terug, ze gaan vragen stellen, of vertonen gedragsveranderingen. Neem de tijd om vragen te beantwoorden en erover te praten. Bespreek van tevoren met de andere ouder wat je wel en niet zegt. Het is in deze periode belangrijk om de gewone gezinsroutines nog even te handhaven. Dat geeft je kinderen houvast.
14. Blijf de komende tijd herhalen dat het niet hun schuld is dat jullie uit elkaar gaan, en dat jullie samen voor ze blijven zorgen. Ook nu is het belangrijk om te voorkomen dat jullie elkaar (impliciet) verwijten maken. Ga dus niet te veel in op de redenen van de scheiding. En ook al ben je erg verdrietig, probeer ergens anders uit te huilen.

Hoe vertel je een kind dat je gaat scheiden? Hieronder een brief aan alle gescheiden ouders, welke onder begeleiding van Villa Pinedo door kinderen van gescheiden ouders is opgesteld. Ik kan me goed voorstellen dat het moeilijk is dit te lezen, zonder het droog te houden. Maar lees hem alsjeblieft. Bespreek hem met je partner en houd hem in je achterhoofd tijdens je scheiding. Heel veel sterkte!