Scheiden, stress en mindfulness

Mindfulness is een wetenschappelijk bewezen methode die mensen helpt om meer flexibel om te gaan met vervelende gevoelens en gebeurtenissen. En wat leuk is wordt nog leuker! Door mindful te zijn zie je veel meer mooie dingen om je heen. Mindfulness betekent in het moment leven. Zonder te veel aandacht voor het verleden en de toekomst. Heb je wel eens een heerlijk broodje voor jezelf gemaakt en het vervolgens opgegeten terwijl je het nieuws aan het bekijken was? Drie minuten later is het broodje op en heb je er amper wat van geproefd. Of je rijdt naar huis en even later kom je aan. Als je dan nadenkt over de reis realiseer je dat je hiervan weinig herinnert. Helemaal op de automatische piloot gereden. Terwijl je nadacht over die klus voor morgen.

Om dit te illustreren vertel ik het verhaal dat wordt toegeschreven aan een Zen monnik.
Vrijheid is niet doen waarvan je houdt, maar houden van wat je doet. Doe wat je doet is de moraal van het verhaal en het gaat zo…
Een man werd eens gevraagd hoe hij ondanks zijn vele bezigheden zo ingekeerd kon zijn. Hij antwoordde:
‘Als ik sta dan sta ik; als ik ga dan ga ik; als ik zit dan zit ik; als ik eet dan eet ik; als ik spreek dan spreek ik …’
Degenen die de vraag stelden, zeiden: ‘Dat doe wij toch ook? Maar wat doet u nog meer?’
Hij antwoordde wederom: ‘Als ik sta dan sta ik; als ik ga dan ga ik; als ik zit dan zit ik; als ik eet dan eet ik; als ik spreek dan spreek ik …’
Weer zeiden de mensen: ‘Dat doen wij toch ook?’
Maar hij zei tot hen: ‘Nee, als je zit, dan sta je al; als je staat, dan loop je al; als je loopt, dan ben je er al; als je eet, dan ben je al klaar.’

Scheiden is afscheid nemen van het verleden

Mindfulness kan van iets gewoons, zoals eten, iets moois maken. Pas als je proeft kan je echt genieten van de smaak. Bij een moeilijke periode zoals die van een scheiding geeft mindfulness je een anker in de storm. Scheiden is afscheid nemen van het verleden. Dat gaat gepaard met gedachten over vroeger en vragen hoe het zo is gelopen. Hij deed toen dit en ik zei toen dat… Aan de andere kant zijn er vaak zorgen over de toekomst. Alles verandert, hoe zal de toekomst eruit zien in het nieuwe huis? Hoe zal het met de kinderen gaan? In deze wervelstorm van zorgen over de toekomst en gedachten over het verleden is het nu, een punt van rust. Een moment waarop je ervaart dat het leven doorgaat. Een moment waarin je kunt bepalen waaraan je aandacht gaat schenken.

Het voor ogen houden van je waarden kan hierbij nog meer vastigheid bieden. Als je weet wat je waarden zijn, wat echt belangrijk is, kan je concrete doelen stellen en actie gaan ondernemen om die doelen te behalen. Als je constructief bezig bent en hieraan je aandacht geeft, denk je minder aan wat was en wat nog komen gaat. Je bent dan gewoon lekker bezig. En dat geeft voldoening.

Wat is een goed huwelijk?

Wat doen die stellen toch die al vijftig jaar samen zijn en die je nog steeds blij naar elkaar ziet kijken? Is er een recept voor een gelukkig huwelijk? Psychologen braken hun hoofd over deze vragen. John Gottman, Gay en Kate Hendricks en Charlotte Kasl hebben uit wetenschappelijk onderzoek bruikbare tips.

De zeven pijlers van een goede relatie

De Amerikaanse Psycholoog John Gottman onderzocht jarenlang stellen in zijn ‘Love Lab’. In zijn lab volgde hij de paren 24 uur per dag met camera’s. Hij observeerde handelingen, gesprekken en ruzies. Op basis van dit onderzoek kwam hij tot de conclusie dat een stabiele gelukkige relatie op 7 pijlers rust.

Pijler I: wat weet je van de ander?

De eerste pijler gaat over de liefdeskaarten. Liefdeskaarten zijn een soort mentale plattegrond waar gedetailleerde kennis over het leven van je partner is opgeslagen. Als de liefdeskaarten goed zijn dan ken je de geschiedenis van je partner, je weet wat hij of zij belangrijk vindt, waarvan je partner droomt. Je weet waar hij of zij blij van wordt en waarvan juist niet. De liefdeskaarten moeten steeds worden bijgehouden. Dit doe je door interesse in elkaars leven te houden. Zo blijf je op de hoogte van elkaars gevoelens en gedachten. Uit het onderzoek bleek dat paren met gedetailleerde liefdeskaarten beter opgewassen zijn tegen moeilijkheden in de relatie. Het is dus belangrijk dat je je partner goed kent en dat je deze kennis op peil houdt.

Pijler II: samen lachen

De tweede pijler is het hebben van respect en genegenheid ten opzichte van elkaar. Goede relaties zijn gebaseerd op vriendschap: partners waarderen elkaar en hebben plezier in elkaars gezelschap. Zelfs tijdens de ruzies die plaatsvinden in het Love Lab, is te zien welke paren nog genegenheid en respect voor elkaar hebben. Bijvoorbeeld Olivia en Nathaniël die in het Love Lab ruzie hebben over welke auto ze zullen kopen. Zij wil een degelijke auto, hij vindt dat saai en wil een Jeep. De ruzie loopt hoog op en als je hen zou horen, zou je ernstig aan hun relatie gaan twijfelen. Maar plotseling zet Olivia haar handen in haar zij en steekt, in een imitatie van hun vierjarige zoontje, haar tong uit. Hij ziet het aankomen en is haar net voor. Dan schieten ze alle twee in de lach en is de spanning over.

Herstelpogingen

Gottman noemt dit herstelpogingen die voorkomen dat conflicten uit de hand lopen. Deze herstelpogingen zijn volgens hem het geheime wapen van ‘emotioneel intelligente’ paren. Stellen die de genegenheid en het respect voorbij zijn daarentegen, worden nog bozer van elkaars herstelpogingen of reageren er allang niet meer op.

Het leuke van herstelpogingen is, dat het juist geen goed overdachte, mooi geformuleerde strategieën hoeven te zijn. Ze hebben niets te maken met de methoden die je in relatietherapie leert, zoals het samenvatten van je partners gevoelens: ‘Ik begrijp uit je woorden dat dit je heel boos maakt…’

Dit zie je bij Hal en Jodie, een gelukkig paar. Hij komt vaak laat thuis van zijn werk, maar de kinderen willen pas eten als hij thuis is. Jodie windt zich erg op over deze situatie. Tijdens hun discussie hierover stelt Hal voor dat zij de kinderen alvast een klein hapje geeft, om de tijd te overbruggen. Ongelovig zegt Jodie vinnig: ‘En wat denk je dat ik al die tijd gedaan heb?’ Gottman houdt zijn adem in, want in een ongelukkige relatie zou dit de aanleiding zijn voor een vulkaanuitbarsting. Maar Hal lacht enigszins sullig naar Jodie, waarop zij in de lach schiet en ze doorgaan met hun discussie. Zo simpel kan een goede relatie zijn.

Pijler III: betrokkenheid en aandacht

Blijf je op elkaar richten. Dit is de derde pijler. Zoals Gottman zegt: ‘Hoe komisch het ook mag klinken, het is goed voor de romantiek als een vrouw in de supermarkt aan haar man vraagt: ‘Hebben we nog bleekmiddel in huis?’ en de man zegt: ‘Ik weet het niet. Ik neem voor de zekerheid wel wat mee’, in plaats van apathisch zijn schouders op te halen. Mensen vragen via kleine opmerkingen hun partner regelmatig om steun, aandacht, humor of genegenheid. Door even van je krant op te kijken en te reageren, versterk je de emotionele band en leg je de basis voor verdere romantiek.

Pijler IV: macht delen

De vierde pijler is: Laat je door je partner beïnvloeden in je beslissingen. Het je laten beïnvloeden door de ander heeft te maken met het delen van de macht in je relatie. Stellen die dit goed kunnen zijn stabieler en gelukkiger. Het kan om grote dingen gaan zoals de aankoop van een huis of auto. Dat is bijna vanzelfsprekend. Ook bij dagelijkse zaken is het goed de ander te erkennen. Stel je partner zit rustig te lezen in de kamer. Jij komt binnen en je zet de televisie aan. De rust is verstoord. De ander wordt gestoord. Beter is het om te zeggen ‘Vind je het goed als ik de tv aanzet. Mijn programma begint zo’. Je voorkomt dat de ander stilletjes geïrriteerd raakt en er onderhuidse spanning ontstaat.

Pijler V: samen problemen oplossen

Het oplossen van de problemen is de vijfde pijler. Dit kan je doen door de ‘herstelpogingen’ zoals de ruziënde koppels in het voorbeeld deden. Gottman geeft ook aan dat je kan leren meer tolerant te zijn voor de onvolkomenheden van de ander. Accepteren wat niet veranderd kan worden en samen de dingen aanpakken waaraan je wel wat kunt doen.

Pijler VI: steun elkaars dromen

De zesde pijler heeft te maken met onvervulde dromen. Veel voorkomende dromen zijn bijvoorbeeld het nastreven van vrijheid, rust, geestelijke groei of verbondenheid met familie. De dromen van beide partners hoeven niet gelijk te zijn, als je die van de ander maar kent en ondersteunt. Als dat niet gebeurt, zal dit eindeloos tot conflicten leiden en uiteindelijk tot een breuk. Op die manier werk je dan tegelijkertijd je liefdeskaarten bij.

Pijler VII: samen zingeven

De zevende pijler is dan ook de mogelijkheid om samen zin te geven aan het leven. Paren die een relatie hebben die gebaseerd is op de eerste zes pijlers, hebben naar alle waarschijnlijkheid een stabiele en goede relatie. Een goede relatie gaat niet alleen over het verdelen van huishoudelijke taken, samen leuke dingen doen, conflicten oplossen en lief zijn voor elkaar, maar ook over gemeenschappelijke aspiraties en levensdoelen. Als je dat niet hebt dan zal je vroeg of laat tegen het ‘is dat alles gevoel’ oplopen. Het stel in het voorbeeld van de bleek in de supermarkt loopt dit risico.

Hoe mooi het ook is om elkaar in de kleine dingen te steunen en woordeloos te weten wat de ander op een bepaald moment denkt, er is ook spanning en uitdaging nodig. Deze prikkels hou je als je samen een doel hebt om na te streven. Een doel dat zin geeft aan jezelf als individu en aan jullie samen.

Gottman heeft een paar tips over hoe je met een paar uur extra inspanning per week deze pijlers kunt onderhouden. Dit is niet alleen goed voor je geestelijke gezondheid, maar ook voor je lichamelijke. We weten immers allang dat gelukkig getrouwde mensen langer en gelukkiger leven dan mensen met een slecht huwelijk. Zoals Gottman zegt: ‘Ik denk vaak dat als fitnessfanaten maar tien procent van hun wekelijkse trainingstijd aan hun relatie zouden werken in plaats van aan hun lichaam, de positieve gevolgen voor hun gezondheid daarvan drie keer zo groot zouden zijn als die van het step-apparaat!’

Een betere relatie in vijf uur!

Succesvolle paren blijken slechts vijf uur extra per week aan hun relatie te besteden. Met behulp van de volgende tips zorg je dat je relatie op peil blijft.

Afscheid: zorg als je ’s ochtends afscheid neemt van je partner, dat je op de hoogte bent van iets dat er die dag in zijn of haar leven gebeurt (10 minuten per week).
Weerzien: zorg aan het eind van elke werkdag voor een gesprek ter vermindering van stress die niet door je relatie is veroorzaakt (1 uur en 40 minuten per week).
Waardering: probeer elke dag een manier te vinden om bewondering en waardering te laten blijken (35 minuten per week).
Genegenheid: kus elkaar, raak elkaar aan, houd elkaar vast (35 minuten per week).
Wekelijkse afspraak: maak tijd vrij om je liefdeskaarten bij te werken en je op elkaar te richten (2 uur per week).

Als de Boeddha zou trouwen

Charlotte Kasl heeft jarenlang stellen begeleid als psychotherapeut. Zij schrijft in haar boek ‘Als de Boeddha zou trouwen’ dat er geen stereotype is waarbij een succesvol huwelijk verzekerd is. De mensen die zij voor haar boek heeft geïnterviewd die een lang en gelukkig huwelijk hebben, zijn heel verschillend. ‘Er waren variaties in ras, godsdienst, seksuele voorkeur, spirituele overtuiging, klasse en culturele achtergrond. … De gezondheid van hun relatie heeft veel meer te maken met zelfbewustzijn, toewijding, openheid, acceptatie, gedeelde waarden en het vermogen om verschillen te aanvaarden en om te gaan met conflicten, gepaard gaande met een sterke aantrekkingskracht tot elkaar en elkaar graag mogen, dan met de lengte van hun verkeringstijd of met wat er in het verleden gebeurd was in hun leven.’

Tien essentiële eigenschappen voor een geslaagde duurzame relatie

Charlotte Kasl noemt tien essentiële eigenschappen van koppels met een geslaagde duurzame relatie:

Een diepe genegenheid en sterke aantrekkingskracht voor elkaar, elkaars beste vriend zijn.
Een diepgaande bereidheid om eraan te werken een paar te zijn, maar ook als individu te functioneren.
Het vermogen conflicten op te lossen.
Gedeelde waarden, dromen en levensstijl.
Waardering en respect, zorg en consideratie voor elkaar.
Plezier hebben samen en genieten van elkaars gezelschap.
Het vermogen om samen te werken in moeilijke tijden.
Sterke banden met de gemeenschap en de bereidheid om dienstbaar te zijn naar anderen toe.
Gevoel voor humor hebben en kunnen lachen om jezelf en zelfreflectie bezitten.
De ander ondersteunen om zijn / haar beste zelf te zijn.

De vier tekenen dat je huwelijk in zwaar weer zit

Wanneer beslis je te gaan scheiden? Daarvoor zijn geen vragenlijstjes te maken. Dat is een hoogst persoonlijke keuze die ieder voor zich moet maken. John Gottman heeft in zijn boek “What predicts divorce?” vier voorspellers van een scheiding geïdentificeerd. Hij noemt dit heel toepasselijk en onheilspellend, de vier ruiters van de Apocalyps….

Kritiek

De eerste ruiter is die van de kritiek. Niet een constructieve kritiek die behulpzaam wordt aangeboden maar de snijdende, jij doet het altijd fout –kritiek. Op de man gespeeld en niet op de bal. ‘Jij hebt de vuilnis niet buitengezet’ ‘wordt jij doet nooit wat, jij bent gewoon lui’. Ruzies beginnen hard en eindigen hard(er). Er is geen verzoening alleen een absoluut verwijt.

Minachting

De tweede ruiter is minachting. Rollen met de ogen, zuchten als de ander aan het woord is, de ander negeren, sarcastische opmerkingen, vernederingen in het bijzijn van vrienden. Het niet meer in staat zijn om de ergernis en irritatie over het doen of laten van de ander te verbergen. De ander wordt naar beneden gehaald en gekleineerd. Jij bent goed, de ander is slecht, dom, vervelend, etc.

Verdediging

De derde ruiter is de verdediging. De schuld wordt bij de ander gelegd. Als jij iets fout doet wordt dat verklaard door het gedrag van de ander. ‘Ja maar jij deed…. Het is toch logisch dat ik ….. want jij…’.

Afsluiten

De vierde ruiter tenslotte is die van de muur optrekken. Als deze ruiter galoppeert dan rijdt hij weg. Hij vlucht in alcohol of achter de computer. Gesprekken zijn er niet meer en er is stilte. Elkaar doodzwijgen, negeren en fysiek of psychisch afwezig zijn. De deur wordt had dichtgeslagen en zelfs de ruzies verstommen.

Als je steeds vaker deze ruiters voorbij ziet komen in je relatie dan is dit een teken dat het einde nabij is. Daar waar de ruiters rijden is er geen plek meer voor tederheid of compassie…. Geen respect en tevreden samenzijn. Geen humor of zelfreflectie. Geen gedeelde dromen en wederzijdse steun. Als de ruiters aanwezig zijn dan is niet alleen een punt bereikt waarop het geluk is weggesijpeld. Er wordt dan zelfs schade toegebracht aan jezelf en de ander.

Ik moet erg denken aan het liedje Benny en Giselle van Hans Teeuwen

Benny en Giselle hebben altijd ruzie, altijd mot, altijd strijd.
Benny en Giselle hebben altijd ruzie, dus er is geen plek voor tederheid.
Benny en Giselle zijn ten dode opgeschreven, want ze kunnen niet meer met, maar ook niet meer zonder mekaar leven. Dus de een zou moeten buigen of de ander moeten breken, maar dat het echte liefde is… dat is nu wel gebleken.

De vijf vragen over jullie relatie

Het begin van het einde is daar wanneer je je niet meer thuis voelt in de relatie. Dit zal het geval zijn als je de volgende vragen niet meer positief kunt beantwoorden;

Kun je jezelf zijn in je relatie?
Kun en mag je je gevoelens uiten?
Voel je je door de ander gehoord en begrepen; leven en voelen jullie met elkaar mee?
Is er nog lichamelijke intimiteit?
Maken jullie nog tijd voor elkaar?

Kan je enkele van de vragen nog wel met ‘ja’ beantwoorden dan is er nog hoop. Als het jullie samen niet lukt om de relatie te verbeteren maar de wil is er nog wel dan is relatietherapie een goede optie. Het kan dat je dat wat wollig vindt klinken. Als het je thuis, met elkaar, niet lukt dan is het inschakelen van een deskundige zo gek nog niet.

Relatietherapie kan inzicht geven in wat er niet goed gaat en tools aanreiken om tot herstel te komen. Het helpt om te zeggen wat thuis onbesproken blijft. Ook als relatietherapie niet leidt tot relatieherstel dan nog is het zinvol geweest. In ieder geval geeft het de gelegenheid te bespreken hoe het zo heeft kunnen groeien. De persoon die niet wil scheiden heeft door de therapie vaak inzicht gekregen in de beweegredenen van de ander. Scheiden is erg, maar als je het waarom niet begrijpt, dan zal het verwerken des te moeilijker zijn. En je wilt natuurlijk in je volgende relatie niet weer in dezelfde valkuilen stappen.

Hoe vertel je het de ander?

Als de scheidingsbeslissing is genomen is er vaak een gevoel van rust en opluchting. De volgende zware taak staat echter alweer te wachten. Het vertellen van het slechte nieuws aan de ander.

Het is een pijnlijke boodschap om te brengen en ook om te ontvangen. Zorgvuldigheid is daarom belangrijk. Zoiets vertel je niet tussen neus en lippen door. Hiervoor kan je het best een rustig moment kiezen. Bereid voor wat je wilt zeggen. Probeer de schuld niet bij de ander te leggen. Je gaat scheiden omdat jij niet vindt wat je zocht, niet omdat de ander zijn gedrag niet verandert.

Leg duidelijk uit dat je wilt scheiden. Geef ruimte aan de emoties en vragen van de ander.

Tips & Tricks
Kies een rustig moment
Bereid voor wat je gaat zeggen
Leg geen schuld bij de ander
Wees duidelijk
Geef ruimte voor de emoties van de ander

Timing

De scheidingsmelding is geweest, gevolgd door de eerste emoties. Voor de één begint het rouwproces. Diegene die de knoop doorhakte is al veel verder. Deze persoon is toekomstgericht en heeft al een beeld van het leven na de scheiding. De partner die de beslissing nam wil meestal vaart maken. De zaken nu regelen. Besef dan dat de ander, die net heeft moeten horen dat je wil scheiden zover nog niet is. Dat de processen niet gelijk lopen kan een bron van ergernis, onbegrip en ruzie zijn. De verlater wil na de zware beslissing te hebben genomen nu eindelijk door naar de toekomst. De verlatene duikt eerst in een periode van ontkenning. De verlatene is er nog helemaal niet aan toe om naar een advocaat of Mediator te gaan. De boodschap is nog amper doorgedrongen.

Omdat de tempo’s nu eenmaal uiteenlopen dienen beide partners zich aan te passen aan elkaar. De één moet even pas op de plaats maken terwijl de ander sneller dan gewenst toch zakelijke regelingen moet gaan treffen.

Hoe vertel je het de kinderen?

Dit is voor de meeste ouders nog zwaarder dan het aan de partner vertellen. Je wilt je kinderen geen pijn doen. Het is juist je taak als ouder om je kinderen te beschermen.

Vertel je het zelf of samen? Het samen vertellen wordt misschien bemoeilijkt doordat jullie niet op één lijn zitten en er spanningen zijn. Enige handreikingen over hoe je het gesprek met de kinderen ondanks alle moeilijkheden toch in goede banen kunt leiden zijn geen overbodige luxe.
Kleine potjes, grote oren… kinderen hebben meer en sneller in de gaten dat er iets niet in de haak is dan je misschien denkt. Stel het inlichten van de kinderen niet te lang uit. Doe je dat wel dan loop je de kans dat de kinderen er op een andere manier achter komen.

De vier belangrijke elementen van het paraplugesprek

Familierechtadvocaat en raadsheer bij het hof, Cees van Leuven en ontwikkelingspsychologe Annelies Hendriks hebben het ‘paraplugesprek’ uitgewerkt. Het oorspronkelijke idee van het ‘paraplugesprek’ is van prof. dr. Hoefnagels. Hij benadrukte het belang van een zorgvuldige scheidingsmelding aan de partner en aan de kinderen.

1 De scheidingsboodschap

De ouders vertellen de kinderen samen, zonder beschuldiging aan het adres van de andere ouder dat zij gaan scheiden.

2 Vertel dat het kind niet de schuldige is

De volgende belangrijke boodschap is dat dit niet de schuld is van de kinderen. Veel kinderen denken dat zij de schuld dragen voor de scheiding, ook als zij dit niet uitspreken. Kinderen kunnen denken dat de scheiding is veroorzaakt doordat zij bijvoorbeeld ongehoorzaam zijn geweest, zich slecht aan regels hebben gehouden enzovoort. Soms zie je dat een opstandige puber een aanleiding (of excuus) is voor ouders om ruzie te maken. Is dit gebeurd dan is het niet vreemd dat de puber denkt dat hij of zij de oorzaak van de scheiding is.

Jongere kinderen (jonger dan 12 jaar) hebben een magische denkwereld. Zij kunnen op voor ons onnavolgbare wijze denken de scheiding te hebben veroorzaakt. Illustratief hiervoor is het liedje dat sommigen van ons nog wel kennen van ‘Kinderen voor Kinderen’ waarin de volgende zin voorkomt; ‘Ik loop met één been op de stoep en één been in de goot want als ik dat niet doe dan ben ik morgen dood.’

3 Laat weten dat jullie heel veel van het kind houden

Verder vertellen de ouders dat zij heel veel van de kinderen houden en dat zij in de toekomst samen goed voor de kinderen blijven zorgen. Voor ouders is de liefde voor de kinderen zo vanzelfsprekend dat het te veel ‘een open deur’ lijkt dit in het gesprek te noemen. Voor kinderen kan het toch erg belangrijk zijn dit van ouders te horen. De kinderen zien dat de ouders niet meer genoeg van elkaar houden om samen te blijven. Dit kan bij kinderen vragen oproepen over de houdbaarheid van de liefde van de ouders voor hen. Daarom is het uitspreken van de liefde voor de kinderen een belangrijk onderdeel van het paraplugesprek.

4 Blijf samen zorgen voor het kind

Doordat de ouders samen aan de kinderen vertellen dat zij gaan scheiden kunnen de kinderen direct zien en ervaren dat de ouders toch als ouders ‘één blok’ blijven vormen. De boodschap dat ouders samen voor de kinderen zullen blijven zorgen komt geloofwaardiger over wanneer ouders dit samen vertellen.

een voorbeeld:
“Papa en mama moeten jullie wat vertellen.
Wij gaan scheiden. Dat wij gaan scheiden is niet jullie schuld. Papa en mama willen niet meer samen in een huis wonen. Wij houden heel veel van jullie en dat zal niet veranderen. Wij zullen samen goed voor jullie blijven zorgen.”

Herhaal het paraplugesprek na enige tijd of wanneer je denkt dat dit nodig is. Ook kinderen hebben de neiging om ‘hun kop in het zand te steken’. En ook bij kinderen kan het gebeuren dat zij door de impact van de boodschap, alleen het begin horen. De rest gaat dan het ene oor in en het andere uit. Het is daarom vaak nodig het gesprek te herhalen. Pas dan blijft de belangrijke boodschap die je je kinderen wilt overbrengen goed hangen.

Tips & Tricks
Vertel als ouders samen aan de kinderen dat jullie gaan scheiden.
Bereid het gesprek samen zorgvuldig voor, bespreek wie wat zegt en (vooral) wat er niet wordt gezegd.
Wacht niet te lang.
Vertel het aan alle kinderen tegelijk.
Vorm een blok en voorkom dat je elkaar als ouders verwijten maakt. Dus geen verwijten over en weer.
Niet zeggen dat je als ouders niet meer van elkaar houdt. Met name jonge kinderen kunnen gaan twijfelen aan de houdbaarheid van jullie liefde voor hen.
Vertel dat jullie samen goed voor de kinderen zullen blijven zorgen.
Neem de tijd, kies een rustig moment, niet gehaast en even tussen de bedrijven door.
Maak duidelijk dat de kinderen niet hoeven te kiezen tussen papa en mama.
Handhaaf routine en geef hierdoor vastigheid.
Let op de reactie van de kinderen in de periode die op het gesprek volgt. Vragen zullen een paar dagen later komen. Maak hiervoor ruimte en bespreek met de andere ouder wat je wel en niet zegt.
Houd de kinderen buiten de strijd tussen ouders.
Ook jongvolwassen of volwassen, zijn en blijven de kinderen van beide ouders. Zwicht als ouder niet voor de verleiding om bij de kinderen uit te huilen.
Er zijn handige boeken die je met de kinderen kunt lezen. Een voorbeeld is het boek van Martine Delfos ‘Van Alles Twee’.

Ik hoop oprecht dat ik je heb kunnen helpen met dit blog over Scheiden, stress en mindfulness. Maar ik kan me ook goed voorstellen dat je, nu je dit allemaal (of gedeeltelijk) hebt gelezen, nog vragen hebt. Stel ze gerust hieronder bij de reacties, of neem direct contact met mij op.

Scheiden, stress en mindfulness

Inhoud Scheiden, stress en mindfulnes

Emoties

Juridisch & zakelijk

Houd je waarden vast