Mag je het ouderschapsplan aanpassen?

Toen het ouderschapsplan werd opgesteld, was de situatie duidelijk. De afspraken over de zorg, vakanties en kostenverdeling sloten goed aan bij hoe het gezin er toen uitzag. Iedereen wist waar hij aan toe was en het plan gaf structuur en rust.

Na verloop van tijd verandert het leven echter. Kinderen worden ouder en de situatie kan veranderen: ze krijgen bijvoorbeeld andere werktijden, de woonplaats verschuift of er komt een nieuwe partner in beeld. Daardoor merk je dat de afspraken die ooit goed werkten, nu misschien niet meer passen bij de werkelijkheid van vandaag.

In dit blog lees je of en wanneer je een ouderschapsplan kunt aanpassen, hoe dat juridisch werkt en welke stappen verstandig zijn om nieuwe afspraken te maken die weer aansluiten bij de huidige situatie. 

In het kort: mag je een ouderschapsplan zomaar aanpassen?

Ja, je mag een ouderschapsplan aanpassen. Sterker nog, als de omstandigheden veranderen, moet je het eigenlijk wel bijstellen om problemen te voorkomen. Het is wel belangrijk dat beide ouders achter de wijziging staan of dat de aanpassing duidelijk in het belang van het kind is. Kom je er samen uit, dan kun je prima onderdelen wijzigen zonder tussenkomst van de rechter. Lukt dat niet in overleg, dan zijn er manieren om via mediation of zelfs de rechter tot een nieuwe regeling te komen.

Mag je een ouderschapsplan aanpassen?

Een ouderschapsplan is niet bedoeld als iets wat voor altijd vastligt. Het is juist een document dat met de tijd mag meegroeien. Verandert er iets belangrijks in de gezinssituatie, dan is het logisch om de afspraken opnieuw onder de loep te nemen.

Er zijn geen vaste regels voor hoe vaak je het plan mag aanpassen. Elke keer dat er iets wezenlijks verandert, bijvoorbeeld in de zorgverdeling, het werk of de wensen van de kinderen, kun je samen bekijken of het plan nog past bij de werkelijkheid van nu. Belangrijk is dat de aanpassingen eerlijk zijn, goed doordacht en vooral in het belang van de kinderen.

Als jullie het eens zijn over de nieuwe afspraken, is een aangepast ouderschapsplan net zo geldig als het oorspronkelijke. Denk bijvoorbeeld aan een andere verdeling van de weekenden of vakanties. Zolang jullie beiden akkoord zijn, is er juridisch niets op tegen om het plan te wijzigen.

Moet je naar de rechter om het ouderschapsplan te wijzigen?

Als jullie het eens worden over nieuwe afspraken, kunnen jullie die zelf duidelijk op papier zetten en allebei ondertekenen. Daarvoor hoef je niet naar de rechter.

Houd er wel rekening mee dat zelf aangepaste afspraken niet direct juridisch afdwingbaar zijn. Twijfel je of de ander zich eraan zal houden, dan kun je de wijziging alsnog door de rechter laten vastleggen. De rechter beoordeelt de nieuwe regeling en zet die in een officiële beschikking. Zo’n uitspraak geeft jullie juridische zekerheid en maakt de afspraken afdwingbaar als dat nodig is.

Kort samengevat: als jullie er samen uitkomen en elkaar vertrouwen, kun je het ouderschapsplan zelf aanpassen zonder opnieuw naar de rechter te gaan. Pas als er onenigheid is of als jullie de zekerheid van een officiële bekrachtiging willen, komt de gang naar de rechtbank in beeld.

Wat als één ouder niet wil meewerken aan een aanpassing?

Het kan gebeuren dat jij graag iets in het ouderschapsplan wilt wijzigen, maar je ex niet. Blijf rustig en ga het gesprek aan. Probeer te begrijpen waarom de ander niet wil meewerken, en leg uit waarom jij denkt dat de verandering goed is voor de kinderen.

Komen jullie er samen niet uit, schakel dan hulp van buitenaf in. Een mediator kan bijvoorbeeld helpen om alsnog tot een compromis en nieuwe afspraken te komen. Bedenk ook dat mediation vaak sneller en goedkoper is dan een juridische strijd. Zo houden jullie de kosten en de sfeer beter onder controle.

Als jullie er met mediation ook niet uit komen, kun je als laatste stap naar de rechter. De rechter zal altijd het belang van het kind vooropstellen bij zijn beslissing. Besef wel dat een juridische procedure de onderlinge verhoudingen op scherp kan zetten. Gebruik deze weg alleen als het echt niet anders kan.

Wat zijn goede redenen om een ouderschapsplan aan te passen?

Er zijn allerlei situaties denkbaar waarin jullie de bestaande afspraken moeten herzien. Enkele veelvoorkomende redenen om het ouderschapsplan aan te passen zijn:

Verhuizing van een ouder

Verhuist een van jullie ver weg, dan is de huidige omgangsregeling vaak niet houdbaar. In zo'n geval moeten er nieuwe afspraken komen (en soms is zelfs toestemming van de ander nodig voor die verhuizing).

Gewijzigde werktijden of baan

Als een ouder door ander werk niet meer aan de oude regeling kan voldoen, moeten jullie de afspraken aanpassen aan het nieuwe schema.

Nieuwe partner of nieuw gezin

Een nieuwe partner (vooral als die kinderen heeft) kan betekenen dat de oude afspraken niet meer passen. Dan moet het ouderschapsplan vaak worden bijgesteld aan de nieuwe situatie.

Wensen van het kind

Kinderen worden ouder en hun wensen veranderen (bijvoorbeeld meer tijd bij één ouder of behoefte aan meer rust). Het ouderschapsplan moet kunnen meebewegen met wat je kind nodig heeft.

Afspraken worden niet nagekomen

Als afspraken vaak niet nagekomen worden, werkt het plan niet goed. Dan kun je beter nieuwe, duidelijke afspraken maken in plaats van steeds ruzie te hebben over het oude plan.

Hoe zorg je dat een aangepast ouderschapsplan werkt?

Een ouderschapsplan aanpassen is één ding, maar je wilt natuurlijk dat de nieuwe regeling straks ook soepel verloopt. Enkele tips om te zorgen dat de aangepaste afspraken echt gaan werken:

• Leg de nieuwe afspraken vast
  Schrijf op wat er precies verandert en laat beide ouders tekenen. Zo weet iedereen welke nieuwe afspraken gelden en voorkom je misverstanden.
  
  
• Houd het belang van het kind voorop
  Als jullie allebei denken vanuit wat het beste is voor de kinderen, kom je sneller tot goede afspraken.
  
  
• Let op de alimentatie
  Een andere verdeling van de zorgtijd kan invloed hebben op de kinderalimentatie. Laat indien nodig een herberekening maken, zodat de financiën kloppen bij de nieuwe regeling.
   
• Evalueer en blijf flexibel
  Spreek af om de regeling regelmatig te evalueren (bijvoorbeeld jaarlijks). Zo merk je tijdig als iets niet goed werkt en kun je kleine problemen oplossen voordat ze groot worden.
  
  

Conclusie: houd het ouderschapsplan actueel en werkbaar

Een ouderschapsplan is geen document dat je één keer opstelt en daarna vergeet. Het hoort mee te bewegen met de veranderingen in jullie leven en met de behoeften van de kinderen. Door het plan regelmatig te evalueren en waar nodig aan te passen, voorkom je onduidelijkheid en onnodige conflicten.

Het belangrijkste uitgangspunt blijft steeds hetzelfde: het belang van de kinderen staat voorop. Zolang jullie elkaar blijven opzoeken, open blijven communiceren en de afspraken zorgvuldig vastleggen, dan blijft het ouderschapsplan waardevol voor jullie en voor de kinderen.