Hoe vertel je het de kinderen? Je wilt je kinderen geen pijn doen!

Sarah Köller
05 september 2016

Lyrics: Dolly Parton – D-I-V-O-R-C-E
Our little boy is four years old and he’s quite a little man
So we spell out the words we don’t want him to understand
Like T-O-Y or maybe S-U-R-P-R-I-S-E
But the word we’re hiding from him
now tears the heart right out of me
Our D-I-V-O-R-C-E becomes final today
me and little J-O-E will be going away
I love you both and this will be pure H-E double L for me
Oh I wish that we could stop this D-I-V-O-R-C-E

Hoe vertel je het de kinderen? Dit is voor de meeste ouders nog zwaarder dan het aan de partner vertellen. Je wilt je kinderen geen pijn doen. Het is juist je taak als ouder om je kinderen te beschermen.
Vertel je het zelf of samen? Het samen vertellen wordt misschien bemoeilijkt doordat jullie elkaar even niet zo aardig vinden en op elkaars zenuwen werken. Misschien zitten jullie wel vast in zo’n ruziemodel als in het vorige hoofdstuk beschreven. Enige handreikingen over hoe je het gesprek met de kinderen ondanks alle moeilijkheden toch in goede banen kunt leiden zijn geen overbodige luxe.
Kleine potjes, grote oren… kinderen hebben sneller in de gaten dat er iets niet in de haak is dan je misschien denkt. Stel het inlichten van de kinderen niet te lang uit. Doe je dat wel dan loop je de kans dat de kinderen er op een andere manier achter komen.

Inhoud

Het gesprek met de kinderen

Familierechtadvocaat en raadsheer bij het hof Cees van Leuven en ontwikkelingspsychologe Annelies Hendriks hebben het gesprek met de kinderen, door hen het ‘paraplugesprek’ genoemd, uitgewerkt. Het oorspronkelijke idee van het ‘paraplugesprek’ is van prof. dr. Hoefnagels. Hij vindt het erg belangrijk voor het verloop van het scheidingsproces dat de scheidingsmelding zowel aan de andere partner als aan de kinderen zorgvuldig wordt gedaan.

Hoe vertel je het de kinderen? Dit is voor de meeste ouders nog zwaarder dan het aan de partner vertellen. Je wilt je kinderen geen pijn doen. Het is juist je taak als ouder om je kinderen te beschermen.

Dit is de kern van het gesprek met de kinderen:

  • Het gesprek wordt door beide ouders gevoerd.
  • Zij vertellen de kinderen samen, zonder beschuldiging aan het adres van de andere ouder, dat zij gaan scheiden.
  • Vertel dat het kind niet de schuldige is.

Veel kinderen denken dat zij de schuld dragen van de scheiding, ook als zij dit niet uitspreken. Kinderen kunnen denken dat de scheiding is veroorzaakt doordat zij bijvoorbeeld ongehoorzaam zijn geweest, zich slecht aan regels hebben gehouden, enzovoort. Soms zie je dat een opstandige puber een aanleiding (of excuus) is voor ouders om ruzie te maken. Is dit gebeurd dan is het niet vreemd dat de puber denkt dat hij of zij de oorzaak van de scheiding is.
Jongere kinderen (jonger dan 12 jaar) hebben een magische denkwereld. Zij kunnen op voor ons onnavolgbare wijze denken de scheiding te hebben veroorzaakt. Illustratief hiervoor is het liedje dat sommigen van ons nog wel kennen van ‘Kinderen voor Kinderen’ waarin de volgende zin voorkomt: ‘Ik loop met één been op de stoep en één been in de goot want als ik dat niet doe dan ben ik morgen dood.’

  • Laat weten dat jullie heel veel van het kind houden.

Voor ouders is de liefde voor de kinderen zo vanzelfsprekend dat het te veel ‘een open deur’ lijkt dit in het gesprek te noemen. Voor kinderen kan het toch erg belangrijk zijn dit van ouders te horen. De kinderen zien dat de ouders niet meer genoeg van elkaar houden om samen te blijven. Dit kan bij kinderen vragen oproepen over de houdbaarheid van de liefde van de ouders voor hen. Daarom is het uitspreken van de liefde voor de kinderen een belangrijk onderdeel van het paraplugesprek.

  • Blijf samen zorgen voor het kind.

Doordat de ouders samen aan de kinderen vertellen dat zij gaan scheiden kunnen de kinderen direct zien en ervaren dat de ouders toch als ouders ‘één blok’ blijven vormen. De boodschap dat ouders samen voor de kinderen zullen blijven zorgen komt geloofwaardiger over wanneer ouders dit samen vertellen.

Een voorbeeld:
‘Papa en mama moeten jullie wat vertellen. Wij gaan scheiden. Dat wij gaan scheiden is niet jullie schuld. Papa en mama willen niet meer samen in een huis wonen. Wij houden heel veel van jullie en dat zal niet veranderen. Wij zullen samen goed voor jullie blijven zorgen.’

Herhaal het paraplugesprek na enige tijd of wanneer je denkt dat dit nodig is. Ook kinderen hebben de neiging om ‘hun kop in het zand te steken’. En ook bij kinderen kan het gebeuren dat zij door de impact van de boodschap, alleen het begin horen. De rest gaat dan het ene oor in en het andere uit. Het is daarom vaak nodig het gesprek te herhalen. Pas dan blijft de belangrijke boodschap die je je kinderen wilt overbrengen goed hangen.

Rouwproces bij kinderen

Ook bij kinderen start het rouwproces na de mededeling dat ouders gaan scheiden. Dit proces is vergelijkbaar met het rouwproces dat ik al beschreef bij volwassenen. Hierbij komt dat jonge kinderen een magische denkwereld hebben en kunnen denken dat zij de scheiding hebben veroorzaakt. Onder meer hierom is het paraplugesprek en het herhalen hiervan zo belangrijk. Het bekende gezin is weg. Het kind moet wennen aan de nieuwe situatie. Net als bij volwassenen is dit deels een rationeel proces en deels een emotionele achtbaan.
Wat het moeilijker maakt is dat de ouders ook nog eens verdrietig zijn. Het kind wil hieraan niet bijdragen met het eigen verdriet. Kinderen maken zich zorgen over hun ouders. Ook levert verdriet bij ouders onrust op omdat de ouders er (normaal gesproken) voor zorgen dat alles geregeld en in orde is. Het zien van een ouder die radeloos is maakt dat een kind zich grote zorgen kan gaan maken over de toekomst. Als de ouders hierbij steeds ruzie maken of er heerst een ijzige sfeer dan maakt dit alles voor het kind alleen nog maar erger. Gaat de ruzie ook nog over het kind dan is het leed niet meer te overzien.

Tip van de coach

Afscheid nemen voor kinderen
(uit ‘Met mijn ziel onder de arm’ van Riet Fiddelaars–Jaspers)
Voor kinderen is afscheid nemen zeker van belang. Zij hobbelen vaak mijlenver achter hun ouders aan; een scheiding kan voor hen soms heel plotseling komen. Ze moeten afscheid nemen van het gezin in de bestaande vorm, iets waar ze wellicht niet op gerekend of gehoopt hadden. In het kinderboek ‘Twee van alles’ van Martine Delfos, gaan de kinderen van een ruziënd paar naar de dominee om te vragen of hij hun ouders niet kan ont-trouwen. Zo komt er een ont–trouwkaart, een ont-trouwfeest en zelfs een ont-huwelijksreis. En hun ouders? Die leefden nog lang en gelukkig apart.

De impact die scheiden op kinderen heeft, wordt weleens vergeten. Ze krijgen vaak weinig kans om te rouwen. De mogelijkheid om te onderzoeken wat de breuk tussen hun ouders voor hen betekent, wordt hun daarmee ontnomen. Er wordt van hen verwacht dat ze zich meteen in de nieuwe situatie schikken en lopen een stuk achter de ouders aan die allang bezig zijn geweest met afscheid nemen, rouwen en betekenis geven. Geef je kind dus de ruimte om te wennen, afscheid te nemen, te rouwen en betekenis te geven aan de nieuwe situatie.

Tips: hoe vertel je het de kinderen dat jullie gaan scheiden

  • Vertel als ouders samen aan de kinderen dat jullie gaan scheiden.
  • Bereid het gesprek samen zorgvuldig voor, bespreek wie wat zegt en (vooral) wat er niet wordt gezegd. Wacht niet te lang.
  • Vertel het aan alle kinderen tegelijk.
  • Vorm één blok en voorkom dat je elkaar als ouders verwijten maakt. Dus geen verwijten over en weer.
  • Vertel dat jullie samen goed voor de kinderen zullen blijven zorgen.
  • Neem de tijd, kies een rustig moment, niet gehaast en even tussen de bedrijven door.
  • Maak duidelijk dat de kinderen niet hoeven te kiezen tussen papa en mama.
  • Handhaaf routine en geef hierdoor vastigheid.
  • Let op de reactie van de kinderen in de periode die op het gesprek volgt. Vragen zullen een paar dagen later komen. Maak hiervoor ruimte en bespreek met de andere ouder wat je wel en niet zegt.
  • Houd de kinderen buiten de strijd tussen ouders.
  • Ook jongvolwassen of volwassen zijn en blijven de kinderen van beide ouders. Zwicht als ouder niet voor de verleiding om bij de
  • kinderen uit te huilen.
  • Er zijn handige boeken die je met de kinderen kunt lezen. Een voorbeeld is het boek van Martine Delfos ‘Van Alles Twee’.

Fotoboeken

Laat alles digitaliseren en kopieer zo vaak je wilt. Dan heeft ieder een exemplaar. Is dat niet mogelijk? Maak dan van alle boeken twee door foto’s te selecteren. Laat je ex dan kiezen welk boek hij of zij wil hebben. Op deze manier heeft elk huis een fotocollectie. Iedereen kan daar dan altijd inkijken.

Van ex-partners naar gescheiden ouders

De grootste uitdaging is het veranderen van je relatie. Het vinden van je nieuwe plek. Van partners die samen ouders zijn word je ex-partners. Dit betekent dat je partnerrelatie voorbij is. Dit is iets uit het verleden met alle ballast die daarbij hoort. In je partnerrelatie heb je patronen ontwikkeld, manieren om ruzie te maken of te vermijden.

Tip van de coach

Vier vragen om te leren van het einde van je relatie

  1. Hoe ben je jezelf zowel positief als negatief tegengekomen in je huwelijk? Hoe komen deze patronen overeen met je levensverhaal?
  2. Hoe ben je omgegaan met je eigen belang? In welke mate heb je genomen en gekregen wat je wilde? Heb je jezelf ingeleverd of juist niet?
  3. Hoe heb je je afgezet tegen je partner?
  4. Hoe heb je het huwelijk gebruikt om je autonomie te ontwikkelen? Of juist niet?

Je hebt ervaringen opgedaan waaraan je bepaalde herinneringen hebt. Dit zijn positieve en ook negatieve herinneringen. De meest recente zullen de negatieve herinneringen zijn. Het is vanuit deze uitgangspositie een hele kunst om je ex-partnerrol los te laten ten gunste van je nieuwe rol als gescheiden ouder. Natuurlijk was je al ouder en blijf je dat ook. Het is dus niet geheel onbekend terrein dat je betreedt.

Nieuw is dat je geen partners meer bent waardoor je op een heel andere manier met elkaar zult omgaan in de toekomst. Ook is nieuw dat je als ouders gescheiden leeft terwijl je toch nog op een of andere manier invulling zal moeten geven aan het gezamenlijk ouderschap. Ook ieders rol in het ouderschap verandert. De ouder die altijd veel van huis was zal zelfstandig zorgtaken gaan dragen. Zorgtaken die deze ouder misschien bijna niet vervulde als getrouwde ouder. Dit kan wrijving geven.


Eens een slechte ouder, altijd een slechte ouder?

Sommige ouders (vaak gaat het om de vrouwen) vinden het moeilijk te verkroppen dat hun ex, die tijdens het huwelijk altijd van huis was, na de scheiding ineens wel zorg voor de kinderen wil dragen. Misschien was dit jullie rolverdeling of misschien was dit een gevolg van de spanning thuis. Er zijn verschillende manieren om met een verslechterde relatie om te gaan. Een manier is ervoor weglopen; vluchten in werk of hobby’s. De thuisblijver staat dan steeds meer alleen voor het huishouden en de zorg voor de kinderen.
Nu komt de scheiding en wil hij ineens een zorgregeling. Sommige moeders hebben nog geen nacht zonder hun kroost doorgebracht. Alle zorg kwam immers op hun schouders.
Het kan dan heel moeilijk zijn om die zorg los te laten. Om erop te vertrouwen dat de man, die in zijn leven nog amper een luier heeft verschoond, nu voor de kinderen kan zorgen. Dit vergt vertrouwen van beide kanten. Van de moeder in vader, dat hij de zorg aankan. Van vader in moeder, dat zij de zorgregeling niet traineert of belemmert uit rancune maar dat voor haar de goede zorg voor de kinderen op één staat en dat zij ook tijd en ruimte nodig heeft om los te laten.
Soms hoor je moeders zeggen: ‘hij keek amper naar ze om en nu wil hij drie dagen per week voor ze zorgen!’ Eigenlijk krijgen deze kinderen een onbedoeld cadeau door de scheiding. Ze krijgen een vader die meer doet dan ‘op zondag het vlees snijden’. Een vader die zorgt. De afwezige vader wordt een aanwezige vader.

Het zorgeloze gat

De eerste dagen en nachten dat de kinderen weg zijn valt de voorheen altijd alleen zorgende ouder in een gat. Het kost tijd om je te heroriënteren en te kunnen genieten van de tijd die je (ineens) voor jezelf hebt. Ook hierbij kan mindfulness een hulpmiddel zijn. De stilte kan eerst beangstigend zijn. Je gaat denken, malen, je zorgen maken. Ook hier geldt dat de zorgen het verleden en de toekomst betreffen. Beren op de weg. Zorgen over hoe het met de kinderen gaat bij hun vader.

In het HIER en NU is rust. Probeer die rust te vinden in jezelf

Doe elk weekend dat de kinderen weg zijn minstens één leuke activiteit. Ook als je er totaal geen zin in hebt. Ga naar het strand en maak een wandeling. Kies een stad en maak een dagtrip. Bel een vriend(in) en pak samen een terrasje. Lees eindelijk dat ene boek. Zorg voor jezelf. Doe alsof je vakantie hebt, slaap uit en begin de dag met een heerlijk ontbijt met croissants en verse jus. Verwen jezelf. Juist als je daar totaal geen zin in hebt.
Kinderen zien je verdriet. Dit doet pijn. Ze zullen opgelucht zijn je te zien lachen en stralen. Dit is voor de kinderen een hele zorg minder.
Zet jezelf ertoe voor jezelf te zorgen. Als jij niet goed voor jezelf zorgt kan je ook niet goed voor anderen zorgen. Je verwent jezelf dus eigenlijk ook voor je kinderen. Een gelukkige moeder is een betere moeder en een gelukkige vader is een betere vader. Geluk werkt aanstekelijk. Ben je in een goed humeur dan lachen de kinderen met je mee. Ben je sikkeneurig en ongeduldig dan gaan de kinderen acuut dralen en zeuren.

Tip van de coach

Trouw aan jezelf zijn
Een voorwaarde voor het kunnen beleven van geluk is trouw zijn aan jezelf. Trouw zijn aan jezelf betekent dat je luistert naar jezelf en de signalen die je lijf en je gevoelens je geven, serieus neemt. Wees opmerkzaam en lief voor je lijf en gevoel, zij dienen jou onvoorwaardelijk; zijn er altijd voor jou! Als je voelt dat je snel duizelig bent of met een onbestemd wee gevoel in je buik rondloopt, is het wellicht tijd voor het nemen van rust om tot jezelf te komen. Neem jezelf dan ook zo serieus dat je het daadwerkelijk doet.

Ga in bad, verwen jezelf op een massage, maak een wandeling in de natuur, geef je tranen de vrije loop, schreeuw het uit, dans erop los, geef aandacht aan jezelf! Door naar jezelf te luisteren, ben je trouw aan jezelf. Je mag dan wel scheiden, met jezelf ga je altijd door één deur. Een goede verstandhouding met jezelf hebben, liefdevol zijn naar jezelf, maakt dat het leven en alles wat daarin gebeurt een stuk draaglijker wordt.

Blijven praten, communicatie als gereedschap

Naast de veranderende rollen van ieder van de ouders is er nog een praktische belemmering voor het gezamenlijk ouder zijn na de scheiding. Een van de belangrijkste obstakels is de communicatie. Die is door het apart gaan wonen en door de deuk in het vertrouwen door de scheiding veel moeilijker geworden. Jullie zijn zowel lichamelijk als geestelijk van elkaar verwijderd geraakt.
Een van de belangrijkste gereedschappen die je hebt om de communicatie in stand te houden en op een goede manier te laten verlopen is: COMMUNICATIE. De communicatie is zowel het probleem als de oplossing.
Wanneer de ouders niet meer samen wonen blijft het heel belangrijk om goed te blijven praten over zaken aangaande de kinderen. Wees erop berekend dat de kinderen soms van de gelegenheid gebruik kunnen (en zullen) maken om de ouders een beetje tegen elkaar uit te spelen. Soms doen kinderen dit bewust, om iets te bereiken. Bijvoorbeeld iets te mogen doen wat van de andere ouder niet mag.

Dit kan bij gebrekkige communicatie tot ruzie tussen ouders leiden. Dat krijg je als de een al iets verbood (zonder overleg) terwijl de ander (zonder te checken) wel toestemming geeft.
Kinderen spreken niet altijd de waarheid. Wie eigenlijk wel? Toch heb ik menig ouder met een (zeer) grote stelligheid horen zeggen ‘maar mijn kind liegt daar niet over!’. Omdat mensen (en dus ook kinderen) soms nu eenmaal liegen, de waarheid soms iets verdraaien of zich gewoonweg vergissen, is het van groot belang dat ouders verhalen van kinderen bij elkaar blijven checken. Hierdoor wordt voorkomen dat er ruzie ontstaat tussen de ouders over iets dat zij van hun kind of kinderen hebben gehoord.

De communicatie is zowel het probleem als de oplossing.

Een voorbeeld

Een gescheiden stel met kinderen in mediation. Er was een grote ruzie ontstaan en beide ouders wilden zo snel mogelijk langskomen om de bemiddeling nu echt stop te zetten. Eenmaal aan tafel vertelde moeder wat het probleem was. De kinderen waren na een omgangsweekend wat moe thuis gekomen. Moeder vroeg of het leuk was geweest en wat ze hadden gedaan. De oudste zei dat het stom was geweest en dat papa het hele weekend niets met ze had gedaan. Hij had zich doodverveeld. De jongste had zich hierbij aangesloten en ook nog verteld dat papa wel veel bier had gedronken. Moeder was hierover erg boos en wilde de zorgregeling stopzetten.

Wat bleek was het volgende. Vader vertelde dat het helemaal niet juist was dat hij niets met de kinderen had gedaan. Ze waren op zaterdag zelfs naar de Efteling geweest. De kinderen hadden het fantastisch gevonden. Wel waren ze op zondag een beetje moe en daarom heeft vader het op zondag rustig aan gedaan. Op zaterdag had hij inderdaad bij het eten een biertje gedronken. Het beeld dat door de kinderen bij moeder was opgeroepen van een luierende bierdrinkende vader klopte dus niet.

Na de bemiddeling heeft moeder de kinderen bij zich geroepen en verteld dat zij van vader had gehoord dat de kinderen naar de Efteling waren geweest en dat het heel leuk was geweest. De kinderen antwoordden dat dit klopte. Op de vraag waarom ze dan hadden verteld dat ze het helemaal niet leuk hadden gehad bij vader vertelde de oudste dat hij het voor moeder zielig had gevonden dat zij er niet bij was in de Efteling. Daarom had hij verteld dat het weekend stom was. De jongste volgde het voorbeeld van de oudste voorzien van een eigen geïmproviseerde aanvulling.

Een ernstige ruzie en een verstoorde zorgregeling kunnen gemakkelijk ontstaan als ouders niet voldoende met elkaar blijven praten. Waren de ouders uit het voorbeeld niet direct met elkaar om de tafel gaan zitten dan had dit verhaal van de kinderen kunnen leiden tot een stopzetting van de zorgregeling met alle procedures van dien. En realiseer je hoe de kinderen zich daarbij zouden voelen.

Loyaliteitsconflict op de loer

Als er tussen ouders openlijk ruzie is dan ligt een loyaliteitsconflict op de loer. Als ouders elkaar verwijten maken dan kan het gebeuren dat de kinderen ‘kant gaan kiezen’. Kinderen zijn van nature heel loyaal aan beide ouders. Zelfs bij mishandeling hoor je kinderen zeggen dat de ouder het niet zo bedoelde en dat het kind zelf stout was geweest. Kinderen blijven loyaal. Wanneer ouders uit elkaar gaan in principe ook. De loyaliteit voor beide ouders komt in het geding wanneer de ouders openlijk ruzie hebben en elkaar van allerlei zaken de schuld geven. De kinderen merken dat de ouders geen vertrouwen in elkaar hebben. Soms krijgen kinderen het gevoel dat ze van de ene ouder niet bij de andere ouder mogen zijn.

Een voorbeeld

Wanneer de kinderen hun moeder horen zeggen dat hun vader een liegende en bedriegende hufter is dan zal het voor de kinderen niet gemakkelijk zijn om na afloop van een vakantie bij vader aan moeder te vertellen dat ze zo hebben genoten. Hoewel er een zorgregeling wordt uitgevoerd hebben de kinderen eigenlijk geen echte toestemming van de ene ouder om naar de andere ouder (die hufter) te gaan en het daar leuk te hebben.

Wat je dan kan zien is dat kinderen bij thuiskomst tegen moeder liegen en vertellen dat er niets aan was en dat papa stom deed. De kinderen denken dat moeder dat wil horen of ze durven misschien niet te erkennen dat zij nog wel van vader houden en hem graag zien. Moeder heeft toch al geen vertrouwen in haar ex. Wat de kinderen zeggen past naadloos in haar (voor)oordelen over hem en wordt direct en zonder kritiek aangenomen. Moeder wordt vervolgens extra boos op vader omdat hij niet lief is voor de kinderen. Ouders krijgen ruzie over de kinderen. De kinderen komen tussen de ouders in te staan.

Tip van de coach

Een oefening
Wanneer je kind een weekend bij je partner is geweest, kan het zijn dat je het lastig vindt onbevooroordeeld te luisteren naar de verhalen over wat ze gedaan hebben, gegeten hebben, etc. Je worstelt nog met allerlei gevoelens van wrok, woede, schuld en onverwerkt leed. Om ervoor te zorgen dat je kind hier niet mee belast wordt (naast het al moeten verwerken van het uiteen scheuren van het gezin) kun je het volgende doen:
Doe alsof je kind bij een goede vriendin of geliefden van jou heeft gelogeerd. Hoe reageer je dan? Waarschijnlijk een stuk milder en meer ontspannen. Het is belangrijk voor je kind. Het is van belang voor jullie relatie. Jij bent de ouder, zij zijn het kind. Laat je kind niet voor jou gaan zorgen. Laat ze niet kiezen, het aangaan van loyaliteit richting jou, betekent verraad van de ander. Zo krijg je gespleten loyaliteit en leert je kind dat het aangaan van werkelijke hechting een zeer riskante onderneming is en daarnaast wordt je kind opgezadeld met schuldgevoelens.

Wanneer kinderen tussen de ouders komen te staan dan komen de kinderen als het ware klem te zitten. Dan kan het gebeuren dat kinderen niet meer naar de andere ouder willen gaan. De kinderen kiezen in de regel voor de verzorgende ouder. Dat is namelijk de ouder van wie zij het meest afhankelijk zijn. De andere ouder wordt dan de slechte, stoute, stomme ouder. Een ernstig loyaliteitsconflict leidt ertoe dat de zorgregeling in het geheel niet meer uitvoerbaar is en dat de kinderen een ouder verliezen. Het kind wordt ‘ontouderd’.
Wanneer kinderen vervolgens in de pubertijd komen en zich van de zorgouder gaan losmaken, kunnen de verwijten komen. Het kind verwijt de zorgouder het verlies van de andere ouder. Deze boosheid kan ertoe leiden dat het kind de banden met de andere ouder aanhaalt en zich tegen de verzorgende ouder keert. De ontoudering wordt omgedraaid.

Wat je zelf ook van je ex vindt: kijk uit voor de kinderen. Wanneer je openlijk negatief bent over je ex dan zal het kind kunnen bedenken dat ook hij slecht is. Je kind bestaat toch voor 50% door zijn vader en voor 50% door zijn moeder…

Laat je kind, kind zijn!

Als een ouder erg verdrietig is bestaat de kans dat het kind het eigen verdriet niet zal laten zien aan die ouder. Het kind probeert zijn ouder te sparen omdat het denkt dat de ouder het verdriet van het kind er niet bij kan hebben. Dit is iets wat je vaak ziet in een echtscheidingssituatie. Wanneer je je hiervan als ouder bewust bent, kan je je kind helpen met het rouwproces en blijf jij ouder en je kind, kind.
Heb je hiervoor geen oog en ga je helemaal op in je eigen verdriet dan ontstaat het risico op parentificatie. Wanneer een ouder wegvalt bijvoorbeeld door een scheiding dan nemen kinderen soms de plaats van die ouder in. Wanneer moeder heel verdrietig is dan kan een kind typische oudertaken, zoals troosten en zorgen, gaan overnemen. Het kind troost de ouder, in plaats van andersom.
Als dit een patroon wordt kan je van parentificatie spreken. Het kind mag geen kind meer zijn. Een kind in die positie zal het ook erg moeilijk hebben om niet in een loyaliteitsconflict te raken. Het zal voor dat kind bijna onontkoombaar zijn om de kant van een ouder te kiezen en de ander de schuld te geven van de scheiding.

Voortgezet ouderschap

Kinderen hebben twee ouders. Wat er ook gebeurt, ze hebben een vader en een moeder, of twee vaders of twee moeders, afhankelijk van de vorm van het kerngezin. Wanneer de ouders uit elkaar gaan dan nog hebben de kinderen twee ouders. Komt er een nieuwe partner, die zorgtaken op zich neemt: dat is niet een nieuwe vader of moeder.
Communicatie tussen de ouders tijdens en na de scheiding is dan ook essentieel voor het voortduren van de gelukkige jeugd van het kind. Het kind mag er zijn, zowel bij vader als bij moeder. De ouders praten met elkaar en proberen zo veel mogelijk positief tegenover elkaar te staan.