Scheiden zonder advocaat, wel zo rustig?

SCHEIDEN ZONDER ADVOCAAT

Als het aan de staatssecretaris van Justitie ligt kunnen mensen best scheiden zonder advocaat als zij geen kinderen hebben. Dat komt goed uit want dan hoeft ook geen gefinancierde rechtsbijstand meer worden verstrekt door de staat. Als een advocaat niet meer nodig is voor het indienen van een echtscheidingsverzoek, dan kan de advocaat geheel buitenspel blijven. Dit maakt scheiden makkelijker zo redeneert de staatssecretaris van Justitie.

Daar heeft de staatssecretaris wel een punt. In sommige erg eenvoudige zaken zouden mensen inderdaad best de scheiding zelf moeten kunnen regelen. Ik denk bijvoorbeeld aan een kort durend huwelijk tussen tweeverdieners waarbij geen ingewikkelde vermogensrechtelijke zaken te regelen zijn. Of een gemeenschap van goederen die eenvoudig door twee te delen is, zonder schenkingen of nalatenschappen met de uitsluitingclausule. Of huwelijksvoorwaarden waarbij vermogen ook daadwerkelijk gescheiden is gebleven.

RECHT IS ANDERS DAN HET RECHTSGEVOEL

Bijna alle scheidingen zijn jammer genoeg best ingewikkeld. Gedurende de jaren is er vermogen vermengd geraakt, zijn er schenkingen met een uitsluitingclausule verkregen en besteed en soms (lees vaak) heeft één van beide partners de baan deels of geheel opgezegd om voor het huishouden en het gezin te zorgen. Het Nederlandse recht is anders dan het rechtsgevoel van veel Nederlanders. Dit betekent dat als leken afspraken maken over de verdeling of alimentatie deze afspraken in veel gevallen heel anders zullen zijn dan uit de regels van de wet volgt. Scheiden zonder advocaat wordt dan erg risicovol.

Uit een recent onderzoek van de Ombudsman is gebleken dat echtscheidingen die door leken worden geregeld, zonder de noodzakelijke juridische kennis, kwalitatief ver onder de maat zijn. In veel van deze regelingen moet later alsnog door de rechter een wijziging worden aangebracht. In eerste instantie voorkom je advocatenkosten door zelf een regeling te treffen terwijl je later extra advocatenkosten moet maken om de gebrekkige regeling te herstellen. Dat is nog los van de schade die de mensen door foute regeling zelf leiden.

MEER WILDE PLANNEN VAN DE STAATSSECRETARIS

Een andere maatregel die de staatssecretaris voor ogen heeft is nog opmerkelijker. Bij een echtscheiding met kinderen waarbij voorheen een partner wel in aanmerking kwam voor gefinancierde rechtsbijstand en de ander niet, komt nu geen van beide partners meer in aanmerking voor een toevoeging. Allebei zullen zij een advocaat op basis van uurtarief moeten inschakelen. De meestverdienende partner moet, volgens het voorstel, ervoor zorgen dat er een geldbedrag in depot wordt gezet ten behoeve van de advocatenkosten van de andere echtgenoot. Dit maakt een scheiding en de verdeling van de kosten hiervan volgens mr. Teeven eerlijker. Ik zou mij zo kunnen voorstellen dat de rijkere partner nog liever heeft dat zijn ex voor een toevoeging in aanmerking komt dan dat hij of zij de advocatenkosten op basis van uurtarief van die ex moet voldoen (nog naast eigen advocatenkosten).

De plannen van de staatssecretaris zijn wederom opmerkelijk slecht doordacht. Wij mogen hopen dat de staatssecretaris door de Tweede Kamer wordt teruggefloten.