Rouw na de scheiding: hoelang duurt dit?

28 juli 2021

Daar zitten jullie dan, om de tafel… de knoop is doorgehakt. Jullie gaan scheiden. Na eindeloze gesprekken tot in de nachtelijke uren, tranen en woorden die beter onuitgesproken hadden kunnen blijven zijn jullie tot de conclusie gekomen: dit gaat zo niet meer. Een scheiding kan soms misschien de beste oplossing of de enige zijn, maar dat maakt het er niet makkelijker op. Of jullie nu middels volwassen communicatie of een grote escalatie tot een echtscheiding zijn gekomen… scheiden doet pijn. Altijd.

Alle gevoelens verdienen er te mogen zijn

De eerste dagen, weken en zelfs maanden lijken eindeloos te duren. De pijn is zo vers, dat je nergens anders aan kunt denken. Rouwen na de scheiding is een heftig proces dat hoogstwaarschijnlijk langer duurt dan je zou willen. Je voelt je verdrietig, onmachtig en boos: misschien ben je jaloers, voel je wrok of koester je zelfs wraakgevoelens.

Op je eigen benen leren staan

Belangrijk is het om te weten dat al deze gevoelens er mogen zijn; hoe ‘lelijk’ ze ook lijken te zijn, ze zijn er stuk voor stuk met een reden. Tijdens het rouwen leer je niet alleen opnieuw op je eigen benen te staan en een gapend gat in je hart te helen: je leert ook een hele hoop over jezelf en jouw emoties. Dat klinkt allemaal mooi en aardig, maar… hoelang gaat dit nu duren?

Rouwperiode voor iedereen anders

Uiteraard is de rouwperiode na een scheiding voor iedereen anders. Sommige mensen ervaren een korte, intense tijd van scherpe pijn en lijken hun leven relatief snel weer op te kunnen pakken. Andere mensen hebben veel langer nodig en zijn zelfs na jaren nog niet helemaal over hun hartbreuk en verlies heen. Toch is er een degelijk patroon te herkennen in het rouwproces dat je mogelijk inzicht kan geven in jouw persoonlijk verwerking van dit verdriet en jou begeleiden, omdat je weet waar je staat en welke stappen je (hebt ge)maakt.

Wat is rouw eigenlijk precies?

Allereerst is het goed om het begrip ‘rouw’ eens wat dichterbij te bekijken. Want ‘rouw’, wat is dat nu eigenlijk? ‘In de rouw zijn’ betekent niet dat je ziek bent: het is het proces van aanpassen aan een verlies van iets of iemand, dat veel impact op jou en jouw leven heeft (gehad). Wanneer je in de rouw bent, ben je bezig met het aanpassen van jouw verwachtingen, wensen en dromen omtrent verleden, heden en toekomst. Rouwen kun je omschrijven als het proces dat je langzaam maar zeker doet beseffen dat jouw leven zo ingrijpend is veranderd, dat niets meer hetzelfde zal zijn. Maar ook: dat er nieuwe tijden met verheugende momenten op jou staan te wachten. Maar daar staat jouw hoofd op dit moment mogelijk nog helemaal niet naar.

Vijf fasen van rouw

De Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kübler-Ross verdeelde het rouwproces onder in 5 fases. Deze fases kunnen, en zullen, bij iedereen een verschillende lengte en intensiteit hebben. Soms lopen de fases ook door elkaar heen. Sommige fases zul je misschien niet eens opmerken: andere voel je scherp en duren veel en veel te lang.

Fase 1: Ontkenning

‘Ontkenning’ omschreef zij als fase 1. ‘Dit gebeurt mij niet.’ Ontkenning is een manier van het lichaam en de geest om zich te beschermen tegen de klap van een schokkende gebeurtenis, zoals het verlies van de partner waar jij het leven mee deelde. Op deze manier kun je (onbewust) zelf beslissen wanneer je het grote verdriet zult toelaten.

Fase 2: ‘Waarom ik?’

In deze fase komt vaak boosheid opzetten. ‘Waarom overkomt mij dit? Het is niet eerlijk!’ In deze periode is het moeilijk om te communiceren. Je zult snauwerig en opvliegerig kunnen zijn en misschien zelfs alleen gelaten willen worden. Onder de boosheid ligt pijn.

Fase 3: Marchanderen

In deze fase kan het zijn dat je je afvraagt of het jouw schuld is en of een aanpassing in jouzelf de situatie mogelijk terug kan draaien. ‘Ik beloof dat ik mijzelf zal beteren!’

Fase 4: Verdriet en depressie

In deze fase zijn we in de staat op te willen geven. De realiteit begint een plekje te krijgen en komt keihard aan. We realiseren dat we (het) hebben ‘verloren’. We kunnen niet meer om ons verdriet heen, dat nu op zijn allersterkst is, omdat het eindelijk gevoeld kan worden.

Fase 5: Aanvaarding

In deze laatste fase beginnen we te accepteren wat in eerste instantie onacceptabel leek: we gaan verder met ons leven. Na voldoende tijd en ruimte om gevoeld en gerouwd te hebben, begin je de nieuwe realiteit te accepteren. Je hervindt rust en, langzaam maar zeker, vrede en enthousiasme voor het aangaan van nieuwe dingen, ervaringen en contacten in je leven. Je bent nu onthecht.

Wanneer stopt de rouw?

Je weet nu welke fases er bij het rouwproces komen kijken. Maar wanneer stopt de rouw nu echt? Het voelt mogelijk alsof er geen einde aan komt en je wilt graag weten wanneer dit verdriet, dat als een zware deken op jouw schouders ligt, zal worden opgetild. Helaas kan niemand beoordelen wanneer de rouw nu echt stopt. Dit is altijd geheel persoonlijk en helaas onvoorspelbaar. Soms kan het zo zijn dat je denkt dat je uit de rouw bent, om vervolgens plots toch weer tot verdriet getriggerd te worden. Dit is heel normaal. Tijd en geduld zijn de sleutel: lief zijn voor jezelf is het medicijn.

Tips om om te gaan met de rouw

Ben je in de rouw na de scheiding en kun je wel wat hulp gebruiken? Hier volgen enkele tips die je kunnen helpen om het proces te verzachten.

Accepteer alles dat komt en gaat. Veroordeel jezelf niet voor wat je voelt
Wees lief voor jezelf. Gun jezelf een dagje weg, een cadeautje, een lekkere koffie op het terras.
Schrijf, teken, zing, dans: zorg dat de gevoelens geuit kunnen worden op een manier die bij jou past.
Praat! Schaam je niet voor wat je voelt. Zoek een vriendin op of, wanneer je voelt dat je dat nodig hebt, een therapeut. Er zijn daarnaast diverse fora en social media platforms waar jij met jouw verdriet terecht kunt zonder veroordeeld te worden.
Zorg goed voor je lichaam. Een blij lichaam is een blije(re) geest! Eet en drink voldoende en gezond.

Gerelateerde informatie

In de kennisbank op mijn website vind je tientallen handige blogs en artikelen. Heb je deze blogs al gelezen: