Erfenis en scheiden: hoe zit het daarmee?

Tijdens of na de echtscheidingsprocedure kan het voorkomen dat één van jullie een dierbare verliest en een erfenis ontvangt. Hoe werkt dat eigenlijk, de erfenis en scheiden? Heeft de andere partner dan recht op een deel van de erfenis?

Erfenis tijdens de echtscheidingsprocedure

Een scheiding is pas helemaal officieel op het moment dat de echtscheidingsbeschikking van de rechter is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Waren jullie in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan wordt de gemeenschap pas op dat moment definitief beëindigd.

Ontvangt één van jullie een erfenis tijdens de echtscheidingsprocedure, vóór het moment van inschrijving? Dan valt de erfenis nog in de gemeenschap en kan de ander er aanspraak op maken.

Dit kan anders zijn als degene die is overleden (de erflater) een zogenaamde harde uitsluitingsclausule in zijn of haar testament had opgenomen. Dan heeft de (aanstaande ex-)partner van degene die de erfenis ontvangt nergens recht op. Ook niet tijdens het huwelijk trouwens.

Erfenis na afloop van de echtscheidingsprocedure

Is jullie echtscheiding helemaal afgewikkeld en ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand? Dan heeft de ex-partner van degene die de erfenis ontvangt in principe geen recht meer op (een deel van) de erfenis. De gemeenschap is namelijk door de scheiding geëindigd. Alles wat jullie daarna ontvangen én alle schulden die jullie daarna maken, zijn dus van jullie afzonderlijk.

Dit kan anders zijn als erflater een zogenaamde insluitingsclausule in het testament had opgenomen. Met een insluitingsclausule kan de erflater bepalen dat ook de ex-partner een deel van de erfenis krijgt. Het kan ook anders zijn als jullie in het echtscheidingsconvenant afspraken over eventuele erfenissen hebben gemaakt. Dan kan er wel een aanspraak zijn op een deel van de erfenis.

En er is nog een uitzondering. Is een van de ouders tijdens jullie huwelijk overleden en de ander na de scheiding? Dan heeft de ex-partner in principe geen recht op de erfenis van de langstlevende ouder. Maar mogelijk wel op een deel van de erfenis van de ouder die nog tijdens het huwelijk overleed. Degene die erft kreeg destijds waarschijnlijk geen erfenis, maar een vordering op de langstlevende ouder. Na het overlijden van de langstlevende ouder moet deze vordering ingelost worden. Waren jullie destijds in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan viel die vordering destijds in de gemeenschap en heeft de ex-partner in principe recht op de helft van die vordering. Dit is alleen anders als de erflaters in hun testament iets anders hadden bepaald (bijvoorbeeld met een uitsluitingsclausule).

Overigens is op 1 januari 2018 het huwelijksvermogensrecht gewijzigd. Voor huwelijken die na die datum zijn gesloten en waarbij geen huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt geldt automatisch dat erfenissen en schenkingen buiten de huwelijksgemeenschap vallen, behalve als er een insluitingsclausule in het testament was opgenomen.

Erfenis en alimentatie

Heb je als ex-partner geen recht op een deel van de erfenis? Dan wil dat niet zeggen dat de erfenis zonder financiële consequenties is. De draagkracht van je ex-partner verandert namelijk door het ontvangen van de erfenis. Dat kan ervoor zorgen dat er recht op alimentatie ontstaat, of dat het bedrag van de partner- of kinderalimentatie moet worden aangepast.

Denk ook aan je eigen testament

Wellicht denk je terwijl je dit leest ineens aan je eigen testament. Misschien wordt het tijd om de bepalingen daarvan te herzien. De kans is immers groot dat je niet meer wilt dat je ex-partner na je overlijden je erfgenaam en/of executeur is.

En zo zijn er nog meer zaken om over na te denken. Kom je bijvoorbeeld te overlijden terwijl je kinderen nog minderjarig zijn en heb je daarvoor niets geregeld? Dan zal je ex-partner als ouder hun erfenis beheren. Daarmee kan je ex beschikken over het vermogen dat jij hebt nagelaten. Wil je dat niet? Dan moet je in je testament een bewindvoerder benoemen.

En je moet er niet aan denken natuurlijk, maar stel dat je kind nadat het jouw erfenis heeft ontvangen zelf komt te overlijden, zonder dat hij of zij zelf een partner of kinderen heeft. Dan erft je ex-partner alsnog jouw bezittingen en vermogen. Wil je dat niet? Dan moet je een zogenaamde ‘tweetrapsmaking’ in je testament laten opnemen.

Zo zie je maar weer, bij een scheiding is er enorm veel om over na te denken en te regelen. Niet alleen voor nu, maar ook voor de (hopelijk verre) toekomst. Ik adviseer je wel om niet te lang te wachten met het herzien van je testament. Het duurt namelijk vaak wel even tot je officieel gescheiden bent, en tot die tijd blijft je ex-partner gewoon je erfgenaam.

Vragen over de erfenis en scheiden?

Heb je vragen over jouw situatie of echtscheiding? Neem dan contact met mij op. Ik help je graag verder.