Medische behandeling kind na scheiding: hoe zit dit?

Niet alle kinderen hebben het geluk om met beide ouders samen te leven. Het gezag over het kind is wel altijd geregeld. Dit kan toegewezen zijn aan één ouder (de moeder) of aan beide ouders. Maar hoe zit het als je kind na de scheiding een medische behandeling nodig heeft? In dit blog kun je er meer over lezen.

Wat is recht op medische zorg?

Iedereen heeft recht op medische zorg. Dit betekent dat jouw huisarts je moet helpen bij je gezondheid en je ook informatie moet geven over je gezondheid. Je hebt recht op informatie, recht om je medische dossier in te zien en het recht om zelf een hulpverlener te kiezen. 

Als ouder ben je wettelijk vertegenwoordiger voor je kind. Is je kind tussen de 12 en 16 jaar oud? Dan krijgt je kind ook uitleg van de arts. Is je kind ouder dan 16 jaar, dan zal de arts de ouders en verzorgers alleen informeren als jouw kind dit zelf wil. 

Heb je als ouder alleen gezag over je kind? Dan ben je verplicht om te overleggen met de andere ouder over belangrijke gebeurtenissen met betrekking tot je kind, zoals een ingrijpende medische behandeling. De andere ouder heeft recht op beperkte informatie over zijn kind. Dit hoef je als ouder niet per se met je ex-partner te delen, het kan ook gecommuniceerd worden via een hulpverlener. 

Ben je gescheiden en heb je allebei het gezag? Dan oefen je ook samen de rechten van het kind uit, waaronder ook de patiëntenrechten. Dit houdt in dat je allebei toestemming moet geven voor de behandeling van je kind. Je hebt als gezaghebbende ouder ook beide het recht op informatie en je mag het medische dossier inzien of opvragen.

Wat zijn de wettelijke rechten en plichten van ouders met betrekking tot medische zorg?

Als er sprake is van een scheiding, is er dan altijd toestemming nodig van beide ouders om het kind te laten behandelen? Dit is afhankelijk van of één ouder het ouderlijk gezag heeft of beide ouders het ouderlijk gezag hebben.

Beide ouders hebben ouderlijk gezag

Heb je als ouders beide gezamenlijk gezag? Dan moeten jullie beide toestemming geven voor een medische behandeling. De volgende regels gelden in dit geval: 

• Bij een noodzakelijke, niet-ingrijpende of gebruikelijke behandeling mag de arts de toestemming van de andere ouder veronderstellen, tenzij er aanwijzingen zijn voor het tegendeel. In alle andere gevallen moet de arts expliciet vragen naar de toestemming van de andere ouder. 
• Wanneer één van de ouders behandeling weigert dan biedt de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) de arts ruimte om het kind op grond van goed hulpverlenerschap toch te behandelen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de behandeling zeer noodzakelijk is en als het kind jonger is dan 12 jaar. 
• Is het kind tussen de 12 en 16 jaar? Dan kan het kind na een goede afweging van de voor- en nadelen zelf de beslissing maken om wel of niet te behandelen. Kinderen boven de 16 jaar bepalen zelf voor of tegen een behandeling.

Één ouder heeft ouderlijk gezag

Heeft één ouder het ouderlijk gezag na de scheiding, dan hoeft de arts de ouder die geen ouderlijk gezag heeft alleen maar de noodzakelijke informatie door te geven. 

Als één van de ouders het niet eens is met de behandeling, dan zal de arts moeten onderzoeken of de medische handeling noodzakelijk is om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen. Als de behandeling noodzakelijk blijkt, dan kan de behandeling gestart worden op grond van goed hulpverlenerschap.

Wat als één van de ouders weigert toestemming te geven?

Wat gebeurt er in het geval dat één van de ouders toestemming weigert? En wat als de artsen de medische behandeling noodzakelijk vinden? Een zorgverlener mag zich niet zomaar neerleggen bij een weigering van toestemming, omdat dit in strijd is met de norm van een goed hulpverlener, zoals is neergelegd in artikel 7:453 van het Burgerlijk Wetboek. 

Als één van de ouders weigert, dan kan er vervangende toestemming worden gevraagd aan de rechter. In het geval een medische behandeling van een minderjarige jonger dan 12 jaar noodzakelijk is om ernstig gevaar voor diens gezondheid te voorkomen en de gezaghebbende ouder(s) weigeren toestemming te verlenen, kan worden ingegrepen met een kinderbeschermingsmaatregel (ondertoezichtstelling).

Wanneer telt de stem van het kind mee?

Voor minderjarigen van 12 tot en met 15 jaar geldt dat zij bekwaam zijn tot rechtshandelingen die in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk zijn. Dit houdt in dat een minderjarige zonder toestemming van de ouders een huisarts of tandarts mag consulteren. Voor alle andere medische behandelingen geldt dat zowel de gezaghebbende ouder als minderjarige toestemming moeten geven. 

Op deze regel zijn drie uitzonderingen:

• De medische behandeling mag plaatsvinden zonder toestemming van de ouder(s) als het ter voorkoming is van een ernstig nadeel van de minderjarige;
• Als de ouder(s) toestemming weigeren, dan kan de hulpverlener toch tot behandeling overgaan als de minderjarige de behandeling wenst;
• Alleen de toestemming van de ouder(s) is nodig als de minderjarige niet in staat is tot redelijke waardering van zijn belangen.