Schuldgevoelens rondom de scheiding: hoe ga je hiermee om?

De knoop is doorgehakt, de inboedel besproken en de familie is ingelicht: wanneer je gaat scheiden kom je vaak in een praktische én emotionele achtbaan terecht. Naast verdriet en rouw of eventueel conflict en verwijt, kun je ook met schuldgevoelens komen te worstelen en mogelijk zelfs heel onverwachts. Schuldgevoelens kunnen vele oorzaken hebben. Voel jij je schuldig naar de kinderen die zich nu plotseling moeten aanpassen aan een nieuwe situatie waar zij niet om gevraagd hebben? Voel je je schuldig naar je ouders, die gehoopt hadden dat jij en jouw partner samen oud zouden worden? Of kamp je met schuldgevoelens naar jouw ex-partner toe? Laat dit vooropgesteld worden, het is niet vreemd.

Wat zijn schuldgevoelens?

Een schuldgevoel kun je omschrijven als een onaangenaam gevoel dat je maar lastig van je af kunt schudden: je vraagt je af of je ergens tekort geschoten bent, een steek hebt laten vallen of erger, een grote fout hebt gemaakt.

Schuldgevoelens kunnen gepaard gaan met spijt, twijfel en berouw en kunnen, indien deze niet geadresseerd of gehoord worden, aan ons gaan ‘vreten’. Schuldgevoelens zijn heel normaal en hebben een functie: zonder schuldgevoel zouden wij immers onze medemens – en zelfs zij die wij lief hebben – zonder pardon pijn kunnen doen om vervolgens fluitend met de dag verder te gaan. Toch is het belangrijk om na te gaan of jouw schuldgevoelens reëel zijn of dat het mogelijk tijd is om leren los te laten.

Naar wie voel jij je schuldig?

Ben jij je ervan bewust waarom jij je schuldig voelt en naar wie? Is het jouw ex-partner waar jouw schuldgevoelens omheen circuleren of is het de schoonfamilie waar je zo’n fijne band mee had? Het kan helpen om uit te schrijven waar jouw schuldgevoelens naar uitgaan en waarom jij denkt dat je deze persoon (of personen) iets verschuldigd bent.

Op deze manier geef je jezelf de kans om de emotie van de feiten los te koppelen en na te gaan of jouw schuldgevoel inderdaad terecht is. Vervolgens kun je beslissen wat je met jouw schuldgevoel wilt doen: in actie komen, sorry zeggen of met rust laten? Niet alle schuldgevoelens vereisen actie, anders dan het vergeven van jezelf en de situatie, om uiteindelijk in de fase van verwerken en helen terecht te kunnen komen.

Jezelf verliezen in schuldgevoelens

Wanneer schuldgevoelens erg sterk zijn, heeft men wel de drang om zich te ‘verliezen’ in zijn schuld. Zo kun je de neiging hebben om te compenseren en ‘pleasen’, in andere woorden: extra je best doen om confrontaties, pijn en ongemakkelijkheden te voorkomen. Je kunt hierbij voorbij gaan aan jezelf om er maar voor te zorgen dat de kinderen, de ex-partner, schoonouders of andere personen geen pijn ervaren.

Je neemt hierbij extra veel last op je schouders, die de potentie hebben je op den duur te doen bezwijken onder het gewicht. Het is een mooie kwaliteit om je te bekommeren om de mensen om je heen, maar de kunst is om jezelf in dit proces niet te vergeten. Ook jij hebt recht op jouw gevoelens en de beslissing om tot een echtscheiding te komen is niet ‘zomaar’ genomen.

Hoe ga je om met schuldgevoelens?

Kamp jij met schuldgevoelens rondom de echtscheiding? Hier zijn enkele tips voor hoe om te gaan met schuldgevoelens, welke je mogelijk op weg helpen een meer ontspannen en evenwichtige sfeer rondom de scheiding te creëren, met het oog op een gezonde tijd van overgang voor zowel jouw ex-partner, de kinderen en jezelf.

• Neem de tijd en ruimte voor jezelf en jouw gevoelens. Schrijf ze op, zing ze uit, teken ze op papier. Ga op jouw gevoel af, zo vind je de wijze die het beste bij jou past. Er kunnen geen fouten gemaakt worden in dit proces, want dit proces is helemaal voor jou. Deze schuldgevoelens mogen dan betrekking hebben op derden: uiteindelijk ben jíj degene die met schuldgevoelens kampt. Probeer deze daarom te doorgronden. Schrijf ze op en wees daarbij zo nauwkeurig en eerlijk mogelijk.
• Probeer te bepalen of jouw schuldgevoelens terecht zijn. Wanneer dit het geval is, spreken we van schuldbesef: je weet dat je iets fout hebt gedaan en voelt dat je mogelijk ook iets recht moet zetten. Jouw schuldgevoelens zijn dan gegrond en actie kan vereist zijn wanneer je van deze schuldgevoelens af wil komen.
• Ga bij jezelf na: ben je iemand die zich relatief snel zorgen maakt, piekert of twijfelt aan jouw normen, waarden en daden? Voel je je regelmatig schuldig of is dit gevoel nieuw voor jou? Indien je een persoon bent die vaak met schuldgevoelens kampt, kan het helpend zijn verbindingen te leggen met situaties in het verleden waarin jij jou schuldig hebt gevoeld. Zijn er overeenkomsten? Waren deze mensen boos op jou,  vonden zij jouw schuldgevoel terecht of werd jou wel eens verteld dat je je ‘niet zo druk hoeft te maken’? Relativeren is verhelderend en kan helend zijn.

Gerelateerde informatie

In de kennisbank op mijn website vind je tientallen handige blogs en artikelen. Heb je deze blogs al gelezen:

• Na mijn scheiding kan ik eindelijk NEE zeggen!
• Had praten de scheiding kunnen voorkomen?
• Parentificatie na een scheiding: de oorzaken en gevolgen!